Onderzoek bestuurlijke toekomst Grave; drie varianten vergeleken.

GraverMaat: Vandaag is het rapport openbaar geworden van het onderzoek bestuurlijke toekomst Grave; drie varianten vergeleken. We gaan het rapport bestuderen. De eerste indruk van mij is: geen nieuws onder de zon! Alles is al bekend! Zelfs de Boekel variant komt voorbij. 

De gemeente Grave heeft in september 2018 besloten dat er in de huidige bestuursperiode een besluit moet worden genomen over de bestuurlijke toekomst. Om tot een besluit te komen heeft de raad aan het college gevraagd om een rapport op te stellen voor de zomer van 2019.

Vanzelfsprekend is het traject van nadenken over de bestuurlijke toekomst van Grave veel langer. De provincie Noord-Brabant heeft de vijf gemeenten van het Land van Cuijk gezamenlijk gevraagd om een visie op de bestuurlijke toekomst.

Naar aanleiding van een rapport van Berenschot hebben de gemeenten Boxmeer, Cuijk en St. Anthonis hun intentie uitgesproken voor een bestuurlijke fusie.

De gemeenten Grave en Mill en St. Hubert hebben niet ingestemd met deze fusie.

Al eerder, in 2017, had de gemeente Grave een bestuurskrachtonderzoek gevraagd in het kader van Veerkrachtig Bestuur waarin de gemeente voldoende bestuurskrachtig bleek.

Sinds 2014 hebben de gemeenten Cuijk, Grave en Mill en St. Hubert samen één ambtelijke organisatie. Om in deze complexe context tot een goed besluit te kunnen komen heeft de gemeente Grave om een onderzoek gevraagd.

Het doel van dit onderzoek is om het college en de raad van voldoende informatie te voorzien om tot een besluit te kunnen komen over de bestuurlijke toekomst van Grave. Op basis van de motie van de raad is het als volgt te formuleren:

1. Onderzoeken wat de voor- en nadelen zijn van een zelfstandige gemeente Grave met in ieder geval de volgende varianten:

a. Een volledige ambtelijke organisatie, die alle taken en diensten zelf uitvoert
b. Een compacte organisatie die taken zelf uitvoert en taken uitbesteedt of inhuurt

2. Onderzoeken wat de voor- en nadelen zijn van een bestuurlijke fusie van de gemeenten Cuijk, Grave en Mill
en St. Hubert.

Samenvatting, de drie varianten vergeleken.

In dit rapport vergelijken we drie varianten voor de gemeente Grave.

Variant 1.a is een zelfstandige gemeente.

Grave die met een eigen ambtelijke organisatie zoveel mogelijk taken zelf uitvoert. In de letterlijke tekst van de motie stond alle taken. Er zijn echter ook taken waarbij gemeenten moeten samenwerken, zoals bij de Veiligheidsregio en bij een aantal taken op het gebied van milieuvergunningen. Deze variant betekent dat de gemeente niet langer participeert in de gezamenlijke ambtelijke organisatie voor de CGM-gemeenten.

De variant 1.b staat het dichtst bij de huidige vorm. De gemeente Grave blijft hierbij als zelfstandige gemeente haar ambtelijke diensten maximaal inkopen en uitbesteden bij derden.

Op dit moment worden alle ambtelijke taken voor Grave, voor zover niet wettelijk anders geregeld, uitgevoerd door CGM. Grave kan er in deze variantvoor kiezen haar taken door (een) andere organisatie(s) te laten uitvoeren, maar zal dan zeer waarschijnlijk hoge frictiekosten voor haar rekening moeten nemen.

In variant 2 wordt er een fusie aangegaan met Cuijk en Mill en St. Hubert.

Naast een ambtelijke fusie ontstaat er in deze variant ook een bestuurlijke fusie. In plaats van drie gemeenten zal er dan nog maar één gemeente zijn. Dat betekent één gemeenteraad, één college en dus ook één ambtelijke organisatie.

Dit onderzoek betreft alleen een vergelijking van de voor- en nadelen per variant.

Een vergelijking van deze varianten kan ook breder worden gedaan. Zo kunnen de varianten bekeken worden in het licht van opgaven en ambities van de gemeente. Verder kunnen ook de ontwikkelingen en voorkeuren van buurgemeenten onderzocht worden.

Deze elementen vallen echter buiten de scope van dit onderzoek.

Een opvallend citaat: Haalbaarheid zelfstandig Grave.

Een zelfstandige gemeente Grave met een eigen ambtelijke organisatie is haalbaar, maar wel onder een groot  aantal randvoorwaarden.

Eén van de voorwaarden is dat hoge frictiekosten moeten worden geaccepteerd door de gemeente of zoveel mogelijk moeten worden afgewend. Dat laatste kan mogelijk worden bewerkstelligd door goede onderhandeling of door zoveel mogelijk medewerkers herplaatst te krijgen.

Van tevoren is heel moeilijk in te schatten of dat mogelijk is. Een andere voorwaarde is dat de gemeente een aantrekkelijke werkgever moet zijn en blijven voor kwalitatief goede werknemers.

Een derde voorwaarde is dat de gemeente goed weet samen te werken met andere gemeenten en partijen in de regio.

Daarnaast zal de gemeente zaken vaak eenvoudig  moeten houden en niet te veel grote ambities moeten hebben, gegeven de beperkingen in de ambtelijke capaciteit.

Een laatste belangrijke voorwaarde is dat de samenwerking intern tussen politiek, bestuur en het  ambtelijk apparaat goed moet blijven.

Een goede samenwerking maakt de variant duurzamer.