De eerste maal was in september 2017. Het voorstel voor één gemeente in het Land van Cuijk was na vijf jaar voorbereiding door de samenwerkende gemeenteraden tot stand gekomen. Zoals bekend zeiden Boxmeer, Cuijk en St. Anthonis “ja” en Mill-en-St. Hubert “nee”. Grave besloot het besluit uit te stellen omdat men –redelijk laat- vond dat eerst via een opiniepeiling de bevolking geraadpleegd moest worden. Die opiniepeiling moest objectief en apolitiek zijn. Kennelijk houdt dit in dat vooraf aan de bevolking geen informatie zou worden gegeven. Die late ontdekking werd ook nog vertroebeld doordat op het laatste moment de optie een fusie van Cuijk, Grave en Mill als mogelijke optie aan de opiniepeiling werd toegevoegd. Daarom heb ik het eerste vraagteken er maar achter gezet. Want hiermee zou Grave toch zijn zelfstandigheid al opofferen?

Zoals dikwijls met een opiniepeiling het geval is, bleek dat er in Grave, in zoverre men dit al een interessant onderwerp vindt, verschillend over wordt gedacht. Op basis van het resultaat kon de gemeenteraad geen keuze te maken. Men moest dit helemaal zelfstandig doen.

Het zou in september 2018 gebeuren. Er was een nieuwe coalitie gevormd tussen LPG en CDA. Het pikante van deze combinatie is dat deze partijen, althans volgens hun verkiezingsprogramma, op het gebied van de bestuurlijke organisatie lijnrecht tegenover elkaar staan. Er was nog geen bestuursakkoord bekend. Daarom werd, in ieder geval door degenen die het iets interesseerde, met belangstelling uitgekeken naar het raadsvoorstel. Met een citaat uit het bestuursakkoord zat het heel vernuftig in elkaar. Ik heb daar al eerder over geschreven. Over één gemeente Land van Cuijk zou deze periode niet worden gesproken. Het college kreeg opdracht de opties CGM en zelfstandig blijven nader uit te zoeken en in het voorjaar 2019 met een definitief voorstel te komen. Op het laatste moment kwam men tot de ontdekking dat een onderzoek naar een CGM-fusie alleen zin heeft als Cuijk en Mill daar iets voor voelen. Er werd daarom wel tot zo’n onderzoek besloten maar met uitvoering moest worden gewacht tot de antwoorden binnen waren.

Die antwoorden zijn binnen en op een iets diplomatiekere wijze dan ik hier neerschrijf was het antwoord dat Grave het zelf maar uit moest zoeken. Intussen zouden Boxmeer, Cuijk en St. Anthonis doorgaan met het voorbereiden van hun fusie. Nu met als streefdatum 1 januari 2022. Dat is nog voor de volgende gemeenteraadsverkiezingen.

Zoals te verwachten hield de coalitie vast aan het onderzoeken van de kleine fusie en de zelfstandigheid. Daarvoor was geen besluit nodig. Een motie ingediend door LPG en CDA volstond om door te gaan me de onderzoeken. De oppositie had nog een tegenmotie ingediend om Grave aan het overleg over de fusie te laten meepraten. Daarmee was er eigenlijk geen stof meer voor discussie.

De tijd werd vooral besteed aan de positie van het CDA in de coalitie met betrekking tot dit onderwerp. De fractievoorzitter van het CDA verdedigde die met veel retoriek. Daarbij moet je goed tussen de regels doorluisteren. In de discussie werd de reis naar een gemeentelijke fusie nogal eens vergeleken met een trein waar Grave alsnog zou kunnen instappen of niet. Wat CDA en LPG hebben afgesproken is dat die twee partijen niet in de trein zullen stappen maar samen tot de volgende verkiezingen in één auto parallel aan de spoorlijn zullen rijden (A12 en de spoorlijn Arnhem-Utrecht lenen zich daar goed voor) Bij de volgende verkiezingen zouden ze dan de situatie opnieuw kunnen bekijken. Dat nu gewerkt wordt aan een eerdere fusie is nu een complicatie en dat zei de CDA-fractievoorzitter dan ook.

Het voorstel van Liberaal Land van Cuijk maar op te houden met praten en te gaan stemmen werd met een zucht van opluchting aanvaard. De motie van de coalitie werd aangenomen en die van de oppositie verworpen, natuurlijk in dezelfde verhouding.

Veel wijzer over de bestuurlijke toekomst zijn we niet geworden. Vandaar het tweede vraagteken. Niemand heeft zich nog gewaagd aan een definitie van het begrip zelfstandige gemeente. De rest van de agenda wekte de indruk dat zelfstandigheid voor Grave weinig meer inhoudt dan het hebben van een eigen bestuursapparaat.

Er is nog een derde vraagteken Het staat wat verder weg. In 2019 komt de zaak weer aan de orde. Het zal dan lastig worden opnieuw een definitief standpunt voor zich uit te schuiven.

Nabeschouwing
In de huidige bestuurlijke structuur van ons land is verdergaande schaalvergroting, zeker nu de gemeenten steeds meer taken toebedeeld hebben gekregen, onvermijdelijk. De actieve betrokkenheid van de burgers bij het bestuur is nu al een probleem en daar moet zonder of met gemeentelijke herindeling aandacht aan worden gegeven.

Kernendemocratie, wat dat ook moge inhouden, is daarvoor als remedie gegeven. Het zou goed zijn als Grave in de eigen auto, Boxmeer, Cuijk en St. Anthonis in de trein en Mill op eigen houtje daar samen aan gaan werken

De raad van Grave is daar al mee bezig. Vooralsnog moeten de burgers zich beperken tot het leveren van commentaar op hetgeen de raad naar buiten brengt of zelf iets verzinnen.

Leo de Vreede