De prijs van de Graafse ambtenaren.
De prijs van de Graafse ambtenaren
In Grave is het ambtenarenapparaat sedert 2014 ondergebracht in de zgn. werkorganisatie CGM waarvan ook de ambtenaren van Cuijk en Mill deel uitmaken. CGM is een zelfstandige organisatie met een eigen bestuur en ook weer eigen managementlagen. De ambtenaren zijn bij deze organisatie in dienst, dus niet (meer) bij de gemeente. Feitelijk leent de gemeente ambtenaren in. Zo is het gemeentebestuur klant geworden van een uitzendbureau van ambtenaren en is het daardoor niet meer de hiërarchische baas van deze ambtenaren. Dat is geen handige positie om op efficiëntie en effectiviteit van medewerkers te sturen.
Ambtelijke fusies blijken in de praktijk de beoogde kostenbesparingen dan ook niet waar te maken. Van publieke/maatschappelijke meerwaarde -dat het centrale criterium moet zijn- is ook al geen sprake.
Menige ambtelijke fusie is dan ook weer ontbonden of werd in de kiem gesmoord. *1).
Kostenbesparingen?
Een belangrijke doelstelling van de ambtelijke fusie van Cuijk, Grave en Mill was kostenbesparing.
In het invoeringsplan staat “Besparingen op formatie, exploitatie (o.a. huisvesting) en inhuur externen zijn evident en haalbaar”. Op de kosten van salarissen zou 10 % kunnen worden bespaard.
Ook op de kosten van het inhuren van externen werd een besparing van 10 % in het vooruitzicht gesteld en op de niet personele kosten 2 %.
Wat is daar nu van terecht gekomen?
In 2014 gingen de Graafse ambtenaren over naar de CGM. Het betrof 89,51 fte. Inclusief een geschatte overhead van 32 % kwam de loonsom daarmee uit op € 6.991.112. In 2017 was deze totale loonsom € 7.508.553. Dat is een verhoging van 7,4 %. Van enige besparing is niets gebleken; over dat onderwerp wordt nauwelijks nog over gerept.
Wat kosten de ambtenaren in Grave?
Komende maand moet de gemeenteraad een besluit nemen over de begroting van 2019 en volgende jaren. Uit de conceptbegroting blijkt dat er een tekort is van ruim 1,2 miljoen euro.
Er moet dus voor een flink bedrag worden omgebogen (bezuinigd). Het gemeentebestuur komt daar niet uit en heeft de bal bij de gemeenteraad neergelegd. Het toont nog eens aan hoe de bestuurskracht in Grave ervoor staat. De raad mag nu gaan kiezen uit een lijst van bezuinigingen. Over besparing op de kosten van personeel (de grootste kostenpost) wordt niet gesproken, terwijl Grave er een behoorlijk duur ambtenarenapparaat op na houdt.
In 2017 bedroegen de uitgaven voor ambtenaren in Cuijk bijna 13,5 miljoen euro, in Grave ruim 7,5 miljoen en in Mill bijna 6 miljoen. Als je deze bedragen deelt door het aantal inwoners dragen de inwoners Cuijk € 544 euro bij aan het ambtelijke apparaat van hun gemeente; in Mill is dat € 547. In Grave betaalt elke burger € 607 voor het gemeentelijke ambtenarenapparaat. Per inwoner kosten de ‘Graafse’ ambtenaren ruim 60 euro (11 %)meer dan in de omliggende samenwerkende gemeenten.
De cijfers over 2018 zijn er nog niet maar je mag vrezen dat de kosten voor personeel verder uit de hand lopen. Vanaf 1 januari 2018 betalen de gemeenten namelijk BTW over de diensten die zij afnemen van een ambtelijke fusieorganisatie *3).
Ambtelijk gefuseerde gemeenten zijn daarmee fors duurder uit dan voorheen. Besparing op de kosten van het ambtelijke apparaat dienen bij het begrotingsoverleg dan ook expliciet aan de orde te komen.
Daarbij moet serieus gekeken worden naar een ontvlechting van de CGM-organisatie. Andere gemeenten deden dat eerder *2). CGM moet volgens haar eigen beleidsplan (2013) een kostenreductie opleveren van 10 procent in 2020. Tot nu toe is slechts sprake van ‘verlies.
Financieel beheer
De cijfers hierboven roepen de vraag op of het Graafsegemeentebestuur de inkomsten en uitgaven voldoende in de hand heeft. Het snippergroenproject is een schrijnend voorbeeld van slecht Graafs financieel beheer. Het omstreden project moest flink wat geld opleveren maar boekte een fors verlies. Het bleek dat de gemeente de kosten van de ambtelijke inzet niet had bijgehouden. Ook de kosten van de externe adviseurs liepen uit de hand.
Financieel staat Grave er slecht voor. Je mag dan verwachten dat een gemeentebestuur extra let op hoe met geld wordt omgegaan en zeker dat het de personele kosten in de hand houdt.
Als dat niet gebeurt is dat heel zorgelijk en zijn de burgers in veel opzichten de klos.
Wil Baaijens, Hans Satter; www.gravepolitiek.nl
Noten
*1) In opdracht van de provincies Zuid-Holland en Gelderland deed bureau Berenschot een onderzoek naar het functioneren van ambtelijke fusies. In januari van dit jaar verscheen het rapport
Ambtelijke fusie, Een vlucht naar voren of een duurzaam perspectief? Januari 2018.
*2) In 2017: Hardenberg/Ommen en IJsselstein/Montfoort. Daarnaast zijn er gemeenten die de onderhandelingen over een ambtelijke fusie hebben stopgezet wegens onvoldoende te verwachten resultaat.
*3) Uitspraak Europees Hof van Justitie; 2017.