Eindverslag bemiddelaar over ambtelijke dienstverlening aan Grave door Land van Cuijk in de periode 2022-2026.
GRAVERMAAT: In IBabs is het eindverslag van de bemiddelaar in te zien.
Publieksfuncties stadhuis ter discussie?
Geen nieuwe afvalverwerker?
Notitie van het college toegevoegd.
Voorstellen na bemiddeling, 29 maart 2021
Inleiding en verantwoording.
Een maatwerkoplossing voor een bijzondere situatie in een bijzonder tijdsgewricht – iets anders kon het tot de datum van 23 maart 2021 niet zijn. Immers de gemeente Grave bevond zich zeker tot dat moment in een precaire situatie. Er was een onomkeerbare beweging door de andere gemeenten in het Land van Cuijk ingezet naar de vorming van één nieuwe gemeente per 1 januari 2022. Daarmee lag er de urgente vraag hoe de ambtelijke dienstverlening naar inwoners, organisaties en het bestuur van de gemeente Grave te waarborgen.
Keuzes moesten daarbij plaatsvinde:
– binnen een begroting die onder grote druk staat en slechts met ingrijpende
maatregelen meerjarig sluitend is te houden
– binnen een nog onzeker perspectief over de bestuurlijke en ambtelijke toekomst van Grave
– met een organisatie in opbouw die met vele veranderingen te maken heeft, terwijl
“het werk” gewoon doorgaat.
Gezien deze context was en is het belang van continuïteit en kwaliteit in de ambtelijke
dienstverlening nauwelijks te overschatten. Wij zijn ervan overtuigd dat dit belang op haar beurt zeer is gediend met bestuurlijke eenduidigheid, reductie van complexiteit en beperking van de coördinatielast, opdat zoveel mogelijk capaciteit beschikbaar is en blijft voor de primaire processen. Deze overtuiging vormde de basis voor onze bemiddeling.
Op 23 maart is de situatie wezenlijk veranderd, nu de gemeenteraad van Grave op basis van de meningspeiling onder de bevolking heeft besloten tot aansluiting bij Land van Cuijk, op 1 januari 2026 of zo veel eerder als mogelijk. Dat geeft niet alleen duidelijkheid over het bestuurlijke en ambtelijke perspectief. Het geeft ook een andere context voor de financiële aspecten. En het betekent een wezenlijke verandering in de setting van de twee gemeenten, nu alle energie gericht kan en moet worden op convergentie.
Wij menen dat ook in de veranderde situatie het van belang is dat wij onze opdracht hebben afgemaakt. Enerzijds om een concrete oplossing te hebben voor de komende jaren, voor het geval de herindeling pas in 2026 kan plaatsvinden. En waarbij het belang van bestuurlijke eenduidigheid, reductie van complexiteit en beperking van de coördinatielast dus onverkort aanwezig blijft. Anderzijds om schoon schip te maken over de gerezen verschillen van inzicht over uitleg en toepassing van de op papier gemaakte afspraken in de Centrumregeling en Dienstverleningsovereenkomst voor de periode 2022-2026. Schoon schip opdat de besturen van de twee gemeenten het verleden kunnen afsluiten en hun vizier kunnen richten op datgene wat hen bindt: een gezamenlijke toekomst. We hebben de nieuwe situatie in de adviezen betrokken.
Onze bemiddeling heeft plaatsgevonden op verzoek van drie betrokken partijen – het
college van BenW van Grave, de Stuurgroep Land van Cuijk en de provincie Noord-Brabant.
Onze bemiddeling heeft zich daarbij primair en uitsluitend gericht op het bereiken van
overeenstemming tussen Grave en Land van Cuijk i.o. over uitleg en toepassing van de
Centrumregeling en bijbehorende Dienstverleningsovereenkomst. Wij zijn blij dat we deze overeenstemming hebben bereikt. De voorstellen kunnen in ieder geval rekenen op de steun van de gemeentesecretaris van Grave (tot 1 april), de waarnemend gemeentesecretaris van Grave (vanaf 1 april) en de beoogd gemeentesecretaris van Land van Cuijk.
Hiermee is de weg vrij om deze overeenstemming hun bestuurlijke doorwerking te geven naar zowel de begroting van Land van Cuijk i.o. als – meer urgent – de herstelbegroting zoals de gemeenteraad van Grave deze op 9 maart 2021 heeft vastgesteld en ter goedkeuring aangeboden aan Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant. In de aanloop naar de GS-besluitvorming die is voorzien op 11 mei 2021 stellen onze overeengekomen voorstellen de gemeente Grave in staat om richting GS nog tijdig “uitruilvoorstellen” te doen om de begroting met andere, minder ingrijpende maatregelen meerjarig sluitend te maken. De kwestie of GS de herstelbegroting daarmee ook toereikend vindt om het preventief toezicht te beëindigen is geen onderdeel van onze bemiddeling en kan dat ook niet zijn in de context
van de wettelijke rol van toezichthouder die de provincie nu eenmaal toekomt.
Voorstel 1 – Een eenduidige en eenvoudige (uitleg van de) Centrumregeling.
De constructie van een Centrumregeling reikt in de basis een passende oplossing aan voor de beoogde continuïteit van de ambtelijke dienstverlening aan de gemeenschap en de gemeente Grave. Toch weten we dat er overal waar een dergelijke constructie in de praktijk wordt toegepast veel problemen zijn in de uitvoering. Laten we daarvan leren. Bestuurlijke eenduidigheid en beperking van complexiteit en coördinatielast zijn voor ons de bindmiddelen voor een productieve en werkbare ambtelijke samenwerking in de komende jaren. Zij geven stevig richting aan onze voorstellen.
Het karakter van de Centrumregeling is van groot belang bij de toepassing en interpretatie ervan. Wij stellen vast dat de Centrumregeling zelf hierover kennelijk nog onvoldoende duidelijkheid biedt en tot verschillen van inzicht over uitleg en toepassing ervan heeft geleid. Wij adviseren om de bedoeling en het karakter van de samenwerking zo scherp mogelijk te expliciteren, en wel als volgt.
1.1. Beschouw de Centrumregeling als een éénmalige overeenkomst met een beperkte looptijd.
Beschouw de Centrumregeling als een goede, zakelijke overgangsregeling vanuit de regeling CGM tot uiterlijk 1 januari 2026, met een focus op de continuïteit van dienstverlening. De regeling is niet geschikt om een bestendige samenwerking tussen Grave en Land van Cuijk i.o. in te vullen als Grave voor zelfstandigheid zou hebben gekozen en is dat ook niet nu Grave meegaat in de vorming van de gemeente Land van Cuijk.
De Centrumregeling kan worden gekarakteriseerd als een publiekrechtelijke regeling waarin Grave geen mede-besturende rol heeft. De gemeenten willen voor de tijd van de samenwerking – met inachtneming van hun positie als overheid – een zakelijke relatie aangaan en leggen daarom hun afspraken vast in een Dienstverleningsovereenkomst die aansluit bij een verhouding als leverancier en afnemer.
1.2. Beschouw artikel 4, lid 4 als een éénmalige afspraak en laat artikel 4, lid 3 daarmee verder buiten toepassing.
Koppel in plaats daarvan een eerstvolgend moment voor integraal bestuurlijk
opdrachtgeverschap eenduidig aan een nieuw momentum bedoeld in voorstel 1.4.
1.3. Stem bestuurlijk in met een afkoopregeling (in plaats van een afbouwregeling) conform ons bemiddelingsvoorstel in bijlage 1.
De artikelen 4.3 en 4.4 van de Centrumregeling en artikel 12.2 van de DVO over de
afbouwregeling roepen kennelijk veel vragen op en worden door de gemeenten nu al
verschillend geïnterpreteerd. Wij adviseren, op basis van dezelfde uitgangspunten omtrent de hoogte van de bezuiniging en de afbouwregeling, deze artikelen te verhelderen en te vereenvoudigen.
Kern van ons voorstel op dit punt is dat de gemeente Grave bij de door haar gewenste
vermindering van dienstverlening een afkoopsom verschuldigd is van 2,5 maal het bedrag dat voor die diensten door de gemeente Land van Cuijk in rekening werd gebracht. Deze afkoopsom wordt in rekening gebracht boven op het nieuwe, lagere lumpsum-bedrag in het eerste jaar dat de dienstverlening niet meer wordt afgenomen en moet in maximaal drie jaarlijkse betaaltermijnen worden voldaan. Als bij de in artikel 4.3 bedoelde aankondiging van de gewenste vermindering een jaar opzegtermijn in acht wordt genomen, wordt de afkoopsom met 1/3 verminderd.
Bijlage 1 biedt inzicht in de verschillen tussen de (interpretaties van) de centrumregeling en ons idee van een afkoopregeling. In de kolom “Vergelijking Centrumregeling” is de afkoopregeling berekend als het bedrag van de overeenkomst verminderd zou worden met €750.000. In de laatste kolom “Voorstel bemiddelaars” staat de berekening waarin de concrete besparingsadviezen uit voorstel 2 zijn verwerkt.
1.4. Beschouw artikel 11, lid 4 van de Centrumregeling niet als een enkelzijdige
verlengingsoptie voor Grave maar als een wederzijdse afspraak over het nieuwe begin.
Ons aanvankelijke advies luidde “…om te komen tot een wederzijdse afspraak dat beide gemeenten elkaar zo snel mogelijk doch uiterlijk 1 januari 2023 laten weten of er behoefte en bereidheid is te komen tot een bestendige samenwerking (bestuurlijk en ambtelijk). Leg daar alsdan een nieuw op te stellen Gemeenschappelijke Regeling onder. De Centrumregeling en de DVO hebben geen doorwerking op de nieuwe regeling”.
Dit advies is achterhaald door de uitspraak dat Grave aan gaat sluiten bij de gemeente Land van Cuijk. Ook in de nieuwe situatie blijft evenwel staan dat er zo snel mogelijk duidelijkheidmoet komen. Werk dus samen aan een spoedige wilsovereenstemming tussen beide gemeenten over het tijdpad en de daarbij te hanteren mijlpalen naar een gezamenlijke toekomst.
Voorstel 2 – Taakgericht besparen, ontvlechten en kiezen voor een duurzaam perspectief.
Met de afkoopregeling als formule (voorstel 1.3) wordt een besparing van €750.000 over de op door Land van Cuijk aan Grave door ambtelijke ureninzet te leveren producten en diensten al wat eenvoudiger. Toch dreigt ook hier – zo ervaren we in de praktijk – ruis op de lijn onder andere vanwege de wisselwerking tussen keuzes in de ambtelijke dienstverlening en de programmabudgetten voor inhoud en bedrijfsvoering in de afzonderlijke begrotingen van Grave en Land van Cuijk i.o. Het wegnemen van deze ruis zal stevig bijdragen aan een werkbare overeenkomst.
En hoewel onze opdracht zich focust op de ambtelijke dienstverlening kan het helpen om zo goed mogelijk de (financiële) doorwerking in de programmabegroting van Grave in beeld te brengen, omdat ook zo een bijdrage kan worden geleverd aan de urgente versterking van de financiële positie van de gemeente Grave.
De gemeente Grave heeft immers een herstelbegroting moeten opstellen om de financiële huishouding meerjarig sluitend te maken. Met onze voorstellen kunnen mogelijk de meest ingrijpende maatregelen daarvan worden gemitigeerd. Anderzijds kunnen elementen uit de herstelbegroting worden gebruikt mochten de consequenties van een taakgerichte bezuiniging op de dienstverlening door Land van Cuijk ongewenst zijn.
Er kan bijvoorbeeld een afweging worden gemaakt of een vermindering van de kwaliteit van de openbare ruimte die ontstaat door de bezuinigingen (minder groenonderhoud) opweegt tegen een geringere stijging van de OZB. Die keuze is vanzelfsprekend aan de politiek.
De dienstverlening wordt volgens de Centrumregeling afgezet tegen de CGM-situatie. De regeling CGM hanteert een onderscheid tussen een basispakket (noodzakelijk in alle gemeenten) en een flexibel of variabel pakket (afhankelijk van beleidswensen). Wij stellen voor om voor beide pakketten een onderscheiden benadering te kiezen. Ten slotte gaan we apart in op het vraagstuk van efficiency dat vaak aanleiding geeft tot gedetailleerde complexiteit – als een spiegel van wantrouwen – maar juist ook om robuuste eenvoud, oftewel vertrouwen vraagt.
2.1. Beperk de Dienstverleningsovereenkomst tot een basispakket met een aantal ombuigingen.
Ombuigen op het basispakket kan niet met een kaasschaaf. De bestuurders van de regeling CGM hebben immers nog in 2020 zelf vastgesteld dat de bodem van de kostenreductie is bereikt. Besparen op het basispakket betekent alsdan dat er taken gaan vervallen en dat er minder diensten aan Grave worden geleverd.
De voorstellen die Grave over verminderen van het basispakket heeft gedaan zijn samen met de bemiddelaars indringend beoordeeld op opbrengst en consequenties. In het basispakket zit echter logischerwijze niet zoveel ruimte om te besparen. Het gaat vaak om deels wettelijke verplichte, goed planbare en routinematige taken met ook een risico dat eventuele besparingen op korte termijn op lange termijn juist kunnen leiden tot meerkosten vanwege achterstallig onderhoud.
Bezuinigingen zijn, onder voorwaarden en ervan uitgaande dat de consequenties worden geaccepteerd, haalbaar tot een bedrag van € 247.088 inclusief overhead. In bijlage 2 worden de besparingen op het basispakket en de consequenties daarvan toegelicht.
2.2. Hevel de variabele dienstverlening van € 634.508 per begrotingsjaar 2022 over naar de programmabegroting van de gemeente Grave en begin met € 0.
Het variabele pakket van de regeling CGM is afhankelijk van de bijzondere beleidswensen van gemeenten en omvat voor Grave een bedrag van € 634.508 per jaar inclusief overhead.
Daarvoor worden grotere beleidsnota’s en projecten uitgevoerd. Over de invulling van het pakket worden jaarlijks afspraken gemaakt. We stellen voor dit variabele pakket niet standaard af te nemen van Land van Cuijk, maar onderdeel te laten zijn van de
programmabegroting van Grave. Dit wil zeggen dat Grave na overheveling het doorzicht en de vrijheid heeft om geen of een lagere structurele post voor deze pluswerkzaamheden in zijn begroting op te nemen. Grave kan er zo voor kiezen enige tijd een meer beleidsarme gemeente te worden.
Wij stellen voorts voor om dit variabele pakket dat – anders dan het basispakket –
grotendeels bestaat uit relatief autonome beleidstaken, zerobased op te stellen. In het kader van de bezuinigingsopdracht kan het bedrag dan bij €0 beginnen. Als Grave toch (eigen) beleid wil maken en/of nieuwe projecten wil uitvoeren zal er alsdan binnen de begroting van Grave niet alleen ruimte moeten worden gezocht voor de projectkosten, maar ook voor de ambtelijke voorbereiding. Deze werkwijze is enigszins vergelijkbaar met de wijze waarop de provincie Noord-Brabant haar autonome beleidsruimte invult naast de structureel gefinancierde wettelijke taken.
Om deze wijziging eenvoudig te houden, kan de overheveling het beste in één keer worden uitgevoerd in 2022. Ook over de vermindering van de opdracht door overheveling moet door Grave in onze benadering een afkoopsom worden betaald conform de in 1.3 toegelichte formule. Voor een deel van het overgehevelde bedrag zal Grave echter weer opdrachten uitzetten bij Land van Cuijk. Dit geldt in ieder geval voor de projecten die reeds aangevangen zijn en die de komende tijd worden afgerond. De afkoopsom over de overheveling wordt verminderd met het bedrag van de variabele opdrachten in 2022.
In bijlage 1 is voor deze flexibele opdrachten een rekenvoorbeeld van €300.000 gebruikt, wat inhoudt dat Grave ongeveer de helft van haar variabele pakket zou blijven benutten. Dat lijkt ons voor nu een redelijke aanname. De definitieve afkoopsom kan worden bepaald als het variabele opdrachtenpakket voor 2022 en verder precies is vastgesteld.
Nu kunnen we het voorstel voor invulling van de afkoopregeling in de laatste kolom van bijlage 1 toelichten. De totale afkoopsom wordt: (bezuiniging op basispakket €247.088 +/+ bedrag overheveling €634.508 -/- opdrachtenpakket 2022, rekenvoorbeeld €300.000) x 2,5.
De uitkomst wordt over 3 jaar gespreid en omdat de vermindering van het pakket thans grosso modo bekend is, geldt wat ons betreft 2021 als wachtjaar waarmee 1/3 van de afkoopsom door ons op €0 wordt gesteld.
2.3. Streep de veronderstelde efficiencywinsten en efficiencyverliezen in de overhead op voorhand tegen elkaar weg en maak er aldus een robuuste overeenkomst van.
Ondanks de duidelijke afspraak over de kosten van overhead die aan Grave worden
doorberekend, zijn hierover toch discussies ontstaan. Gemeenten die meedoen in een
Gemeenschappelijke Regeling dienen een evenredig aandeel in de overhead te betalen.
Omdat voor Grave sprake is van een aflopende regeling en de bedrijfsvoering volledig door Land van Cuijk wordt bestuurd, hebben we bezien of op dit principe een uitzondering zou moeten worden gemaakt. Wij zijn tot de bevinding gekomen dat dit niet het geval is. Land van Cuijk heeft weliswaar bij bepaalde functies door het meedoen van Grave extra overheaddekking (bijvoorbeeld als een afdeling geen extra leiding nodig heeft door het meedoen van Grave), maar Land van Cuijk moet voor vele beleidsterreinen én voor een deel van de bedrijfsvoering twee systemen in de lucht houden zolang Grave zelfstandig is en dat leidt tot inefficiënties.
Voordeel van het nu niet voeren van discussies over overhead is de bijdrage aan bestuurlijke eenduidigheid en reductie van complexiteit en enig nadeel – zo die er al is – is beperkt vanwege de beperkte looptijd van de overeenkomst.
Voorstel 3 – Anticipeer actief op de samenvoeging.
Nu Grave gekozen heeft voor samengaan met Land van Cuijk, kan vanaf heden ingezet worden op harmonisatie en integratie. Dat kan ook leiden tot vermindering van de ambtelijke kosten die te maken hebben met eigen bestuurlijke keuzes.
3.1. Sluit aan bij de “hoe” concepten van Land van Cuijk en pak efficiency voordelen van het harmonisatiebeleid.
De ervaring leert dat een fusiegemeente na de start eerst langzaam de schaalvoordelen van zijn omvang zal gaan verzilveren. Je niet op voorhand rijk rekenen is daarbij het belangrijkste devies. Toch zijn er nu Grave kiest voor aansluiting bij het Land van Cuijk ook al op relatief korte termijn afwegingen te maken die enige verlichting van financiële lasten voor de gemeente en/of gemeenschap kunnen opleveren.
De ontwikkeling van de publieke dienstverlening is daar een eerste voorbeeld van. Land van Cuijk zal de loketfuncties voor het publiek op één plaats concentreren, in combinatie met bezorging van producten en diensten (met een voertuig van Land van Cuijk) aan huis.
Als Grave afziet van publieksfuncties op het stadhuis van Grave en meedoet in deze formule, kan er een directe bezuiniging worden ingeboekt van €30.000.
Een tweede voorbeeld betreft de afvalinzameling. Grave heeft recent besloten om uit de Gemeenschappelijke Regeling voor afvalinzameling te treden en heeft hiermee de handen vrij om met een andere aanbieder in zee te gaan. Nu Grave echter heeft gekozen om mee te doen in Land van Cuijk verdient het aanbeveling om ook op het gebied van afvalinzameling mee te gaan in de beweging die bij Land van Cuijk na 1 januari 2022 wordt ingezet. Bij één gemeente hoort immers één systeem van afvalinzameling.
Los hiervan is het voor Grave hoogstwaarschijnlijk ook voordeliger om mee te doen aan de toekomstige formule van Land van Cuijk dan om zelf zijn inzameling in te kopen.
Als Grave aansluit bij de nieuwe keuze van Land van Cuijk kan er een optimale kavel worden georganiseerd of aanbesteed. Op korte termijn zijn er dan ook minder specifieke transactiekosten. Als Grave een eigen koers zou varen, zou de gemeente de beleidsontwikkeling, aanbesteding en aansturing van de afvalinzameling zelf moeten bekostigen.
Het enige nadeel voor Grave is dat Land van Cuijk een iets lager tempo heeft danGrave graag zou willen. De financiële voordelen zijn nog niet te becijferen. Omdat de kosten ten laste worden gebracht van de afvalstoffenheffing, geven of nemen beslissingen over afvalinzameling geen financiële ruimte in binnen het bezuinigingspakket. Wel heeft de hoogte van de afvalstoffenheffing uiteraard consequenties voor de lastendruk van de inwoners van Grave.
3.2. Zorg voor maximale personele overlap en beperk de omvang van Team Grave.
In de door Grave aangereikte voorstellen is een voornemen geuit om binnen de ambtelijke organisatie Land van Cuijk een Team Grave in te stellen bestaande uit een
gemeentesecretaris en 1,6 fte beleidsondersteuning. Zeker in het nieuwe perspectief van volledige aansluiting bij Land van Cuijk stellen wij voor om uitsluitend de organieke,wettelijk vereiste functie van gemeentesecretaris in te vullen voor de nog resterende periode van zelfstandigheid van de gemeente Grave. Wij geven verder sterk in overweging om een lid van de directie van Land van Cuijk in de functie van gemeentesecretaris Grave te benoemen, zodat er een directe relatie is tussen het college van Grave en de uitvoeringsorganisatie.
Zo wordt de structuur maximaal faciliterend aan integratie en harmonisatie van de beide gemeenten – de twee gemeenten zijn thans sterk gebaat bij een onverdeelde ambtelijke ondersteuning waarbij onder verwijzing naar het gestelde rond de overheveling van het variabele pakket het dienstbaar zijn aan specifieke wensen van de gemeenteraad van Grave nog steeds mogelijk is.
3.3. Mandateer de gemeentesecretarissen van Land van Cuijk en Grave als uitvoerders voor de afspraken uit de Centrumregeling en de Dienstverleningsovereenkomst.
We stelden al – de constructie met een centrumregeling is niet ideaal. Het levert overal waardie wordt toegepast veel problemen op. Door goed samenspel van de betrokken gemeentesecretarissen kunnen deze problemen echter voor een behoorlijk deel worden opgevangen en kan de bestuurlijke tafel worden ontlast. Hiervoor is nodig dat de secretarissen ook daadwerkelijk bestuurlijk de ruimte krijgen en nemen om dit samenspel in te vullen.
De gemeentesecretarissen willen vanuit die verantwoordelijkheid een bijdrage leveren aan werkbare verhoudingen tussen het Land van Cuijk en Grave. Zij willen lastige of gevoelige kwesties waar mogelijk ambtelijk oplossen en zullen investeren in op overeenstemming gericht overleg met als doel gezamenlijke voorstellen te doen aan hun respectievelijke besturen.
Nogmaals, de besturen bepalen de lengte van de stok waarmee gemeentesecretarissen kunnen springen.
De samenwerking is er zeer bij gebaat als de gemeentesecretarissen de ruimte krijgen om op de hier beschreven manier bij te dragen aan de werkbaarheid van de
Centrumregeling en de Dienstverleningsovereenkomst.
3.4. Wees bewust van het belang van soft skills in de samenwerking.
De complexe samenwerking tussen Grave en Land van Cuijk laat zich niet vangen in
uitsluitend zakelijke afspraken. Voor geslaagde samenwerking zijn ook soft skills nodig, waarin begrippen centraal staan als vertrouwen, inlevingsvermogen, gelijkwaardigheid, billijkheid en openheid.
De gemeentesecretarissen realiseren zich dat en zijn bereid om in hun soft skills te investeren. We noteren terzijde dat soft skills ook voor de bestuurders van de gemeenten nuttig zijn.
Tot slot
Papier is maar papier en papier is geduldig – het zijn een paar van de veelgebruikte clichés als het vertrouwen is geraakt en tijd nodig heeft om te herstellen. Maar dat het beter wordt, begint écht in het hier en nu, in de persoonlijke overtuiging en het commitment van degenen die het moeten doen, daarin gesteund door een krachtige bijval door de inwoners van Grave aan de totstandkoming van één gemeente Land van Cuijk .
Daar tekenen we voor.
Irma Woestenberg
Erik van Merrienboer
Notitie van het college van B&W.
Op 7 april hebben wij u als college van Grave een toelichting gegeven over de rapportage die wij als bemiddelaars op verzoek van Grave, Land van Cuijk i.o. en de Provincie hebben opgesteld.
Naar aanleiding van het gesprek met u geven wij u deze notitie met het oogmerk meer duidelijkheid te verschaffen over de stand van zaken met betrekking tot het proces van mediatie en daarbij in de uitwerking de volgende vragen mee te nemen:
-1- Hoe dient artikel 4.3 en 4.4 van de Centrumregeling gemeente Land van Cuijk en de gemeente Grave geïnterpreteerd te worden?
De bemiddelaars hebben vastgesteld dat de gemeenten Grave en Land van Cuijk i.o. deze artikelen van meet af aan verschillend geïnterpreteerd hebben. Er lijkt sprake van wilsovereenstemming omdat er een Centrumregeling en een DVO liggen, maar feitelijk is er die wilsovereenstemming op deze punten niet. De vraag “welke interpretatie is de juiste” kan daarmee niet worden beantwoord.
Er is dus bij feitelijk ontbrekende wilsovereenstemming ook geen sprake van gelijk aan een van beide kanten.
Om toch uit het conflict te komen, hebben de bemiddelaars voor een aangescherpte, eenduidige interpretatie gekozen; een bestuurlijke invulling en uitleg die voor beide gemeenten acceptabel zou kunnen zijn. Deze benadering is overigens op belangrijke onderdelen voordelig voor Grave. De bemiddelaars gaan er van uit dat voldoende tijdig is aangegeven wat de richting is van de bezuinigingen en hebben dat vertaald in een wachtjaar zonder afkoopbedrag. De door de bemiddelaars voorgestelde afkoopregeling is daarmee beduidend gunstiger dan de afbouwregeling.
Het jaar 2021, waarin alle diensten nog worden verleend, geldt als een wachtjaar die de waarde heeft van 1/3 van de te betalen afkoopsom. De bemiddelaars hebben, tenslotte, in hun advies gezorgd dat Grave ingaande 2022 een volledig eigen afwegingsruimte heeft voor bijzondere beleidsopdrachten en projecten. De bedragen die we als Grave nog in onze programmabegroting moeten opnemen (afkoopregeling 2022 en 2023) en willen opnemen (beleidskeuzes) kunnen
bovendien incidenteel van karakter zijn.
–2- Wordt de DVO en de Centrumregeling door de gemeente Land van Cuijk i.o. en de Provincie als een rechtsgeldig document gezien? En zo ja, wat betekent dit voor de oorspronkelijke begrotingscijfers van de gemeente Grave?
Er is sprake van een centrumregeling die door de gemeenteraden is goedgekeurd. Maar zoals gezegd, de bemiddelaars hebben geconstateerd dat daar voor wat betreft de artikelen 4.3 en 4.4 materieel geen wilsovereenstemming onder lag. De bemiddelaars stellen feitelijk vast dat een afbouwregeling daarvoor ook eigenlijk geen geschikte formule is en dat een afkoopregeling daarvoor meer passend
is. Tegen deze achtergrond is het daarmee ook volgens de bemiddelaars eigenlijk niet houdbaar om te stellen dat er wel een overeenkomst was met alsdan een doorwerking op de oorspronkelijke begrotingscijfers voor Grave.
–3- Beoordeelt de Provincie de in de DVO overeengekomen bezuiniging van € 750.000,- met de daarbij horende onderbouwing van de gemeente Grave als realistisch waardoor de begroting in 2023 en 2024 structureel en meerjarig sluitend zou zijn geweest?
De beoordeling van de provincie vindt u in de brief van de provincie.
De bemiddelaars hebben vastgesteld dat de onderbouwing, voor zover betrekking hebbend op uitvoerende taken, deels realistisch is. Dat gaat over een bedrag van afgerond €250.000 per jaar. Zij bevelen aan om deze maatregelen, gezien hun effecten, nog een keer af te wegen tegen de maatregelen die in de herstelbegroting zijn opgenomen.
De bemiddelaars hebben voorts voorgesteld om het beleidsrijke, variabele deel van de opdracht aan CGM/Land van Cuijk in zijn geheel over te hevelen naar de programmabegroting van Grave en jaarlijks te besluiten of, hoeveel en welke taken aan Land van Cuijk worden opdragen.
In principe is dit gehele pakket van €635.000 per jaar afweegbaar (dan is Grave een beleidsarme gemeente), maar de bemiddelaars schatten in dat we ongeveer de helft van het flexibele pakket alsnog zullen opdragen.
Hieronder de projecten die al aangevangen zijn en die in 2022 moeten
worden afgerond. Vóór de provincie het realiteitsgehalte van dit deel kan vaststellen, zal in Grave nog een bestuurlijke en politieke weging over het variabele pakket moeten plaatsvinden. Aangezien we nu koersen op samenvoeging per 1 januari 2022 met één begroting vanaf dat jaar is dit niet meer aan de orde.
–4- Wat betekenen de antwoorden op de vragen 1 t/m 3 voor het preventief toezicht dat door de Provincie op 1-1-2021 aan de gemeente Grave is opgelegd?
Deze vraag kunnen de bemiddelaars niet beantwoorden; dat is aan de provincie