Leo de Vreede dient eigen zienswijze herindeling in.

GraverMaat: Op de valreep heeft niet alleen een meerderheid van de Graafse gemeenteraad een zienswijze ingedeeld maar ook Leo de Vreede. Hierbij zijn prima met argumenten onderbouwde bijdrage.

Gemeenten Boxmeer, Cuijk, Mill en Sint Hubert en Sint Anthonis
t.a.v. de colleges van B&W
o.v.v. Zienswijze Herindeling
Postbus 7
5360 AA, Grave

Onderwerp: Zienswijze

info@samenonderwegnaareennieuwegemeente.nl

HERINDELINGSONTWERP voor de samenvoeging van de gemeenten Boxmeer, Cuijk, Mill en Sint Hubert & Sint Anthonis tot de gemeente Land van Cuijk

Geachte colleges,

Inleiding.

De raad van Grave heeft tot nu toe niet besloten het in 2017 uitgebrachte advies te volgen om samen met Boxmeer, Cuijk Mill en St. Anthonis één gemeente te vormen. Nu deze 4 gemeenten het herindelingsontwerp hebben vastgesteld en ter inzage gelegd heeft Grave evenmin besloten zelfstandig te blijven.

De gemeenteraad van Grave heeft op 4 juni 2020 een zienswijze vastgesteld. Daarin wordt vooral aandacht besteed aan de beëindiging van het samenwerkingsverband met Cuijk en Mill en de toekomstige ambtelijke ondersteuning van de gemeente Grave.

Daarbij is, voor zover mij bekend, een dienstverleningsovereenkomst met de nieuwe gemeente Land van Cuijk de enige optie.

De meerderheid van de raad van Grave heeft zorg over de afwikkeling van deze kwesties en kennelijk zo weinig vertrouwen in met name Cuijk en Mill dat men in de zienswijze eist dat zowel de afwikkeling van CGM als de dienstverleningsovereenkomst met de nieuwe gemeente zijn geregeld voordat de raden van de vier gemeenten het herindelingsadvies vaststellen. Dat is gepland voor 26 juni 2020.

Ik wens mij ook formeel te distantiëren van deze opstelling van de gemeenteraad van Grave en dien daarom een eigen zienswijze in.

Opvallend is in de zienswijze van de gemeenteraad dat wordt verwezen naar een inwonersraadpleging. De gemeenteraad heeft middels een motie het college opgedragen die te organiseren en daarbij zodanige restricties gegeven dat, wat is aangekondigd als een opiniepeiling, de vorm heeft van een bindend referendum.

Deze raadpleging was oorspronkelijk voorzien voor 14 mei 2020. Daarmee was het denkbaar dat de raad nog tijdig zou besluiten alsnog aan te haken. Vanwege de COVID-19 regelingen kon de raadpleging in deze vorm niet plaatsvinden. Aanpassen, bijvoorbeeld in een digitale vorm, werd niet geaccepteerd. Dus is nu onzeker wanneer het wel gebeurt.

De raad heeft in zijn zienswijze meegedeeld dat de uitkomst van die raadpleging wordt “gerespecteerd” en vraagt aan de vier fuserende gemeenten dit ook te doen.

Op mijn vraag naar de betekenis hiervan heb ik geen antwoord gekregen.

Ik neem daarom aan dat als de raadpleging een meerderheid oplevert voor aansluiten bij de gemeente Land van Cuijk de gemeenteraad van Grave daartoe een besluit zal nemen en dan verwacht dat de gemeente Land van Cuijk dat verzoek zal honoreren.

Samenvatting van de zienswijze

1. Grave dient zo snel mogelijk deel uit te maken van de nieuwe gemeente Land van Cuijk. Nu deze gemeenten daartoe niet zelf heeft besloten dienen provincie en of parlement de gemeente hiertoe te dwingen. De gemeente Land van Cuijk moet daaraan meewerken.
2. In In de huidige samenleving is interesse van de bevolking voor het overheidswerk niet meer vanzelfsprekend. Bij de inrichting van de nieuwe gemeente dient aan dit aspect aandacht te worden besteed. Kernendemocratie, wat dat ook moge inhouden, is daarvoor te beperkt. Themademocratie is een betere benadering.
3. De wens van Grave wel gebruik te maken van ambtelijke ondersteuning door de nieuwe gemeente is niet consequent. Bestuur en ambtelijk apparaat van een gemeente dienen een organisatorische eenheid te zijn. Een samenwerkingsverband dat ook maar enigszins lijkt op de huidige CGM-constructie is uit den boze. In afwachting van een toekomstige fusie is een dienstverleningsovereenkomst denkbaar.

Ad 1 Het herindelingsplan

Inleiding

In het huidige Nederlandse bestuur is de woonplaats, in de vorm van de gemeente, de kleinste bestuurlijke organisatie. Die structuur sluit niet meer aan op de maatschappelijke ontwikkelingen.

De woonplaats is niet meer het bindend element. Schaalvergroting in de vorm van samenvoegen van gemeenten is lang de manier geweest om de ontwikkelingen te volgen. Tussenvormen zoals streekgewesten en deelgemeenten zijn uitgeprobeerd en weer verlaten.

Een bestuurlijke organisatie gebaseerd op thema’s zou meer voor de hand liggen. We kennen het waterschap van ouds als functionele democratie. De huidige gemeenschappelijke regelingen waarbij per onderwerp gemeenten rond een thema zijn gegroepeerd gaan al in die richting. Alhoewel die gemeenschappelijke regelingen een eigen bestuur hebben moeten de formele beslissingen door gemeentebesturen worden genomen. Ook vallen grenzen samen met de huidige gemeentegrenzen en dat is vanuit het onderwerp vaak niet logisch.

Onder de huidige wetgeving is samenvoegen van gemeenten echter het enige middel om beter functioneren van het lokale bestuur te bereiken. De overdracht van een groot aantal zorgtaken van het rijk naar de gemeenten heeft de noodzaak tot schaal vergroten versterkt.

De situatie in het Land van Cuijk

Jaren van overleg tussen de 5 gemeenten in het Land van Cuijk en inschakelen van deskundigen hebben geleid tot het advies aan de vijf gemeenteraden om te besluiten samen één gemeente te gaan vormen.

Alle 5 gemeentebesturen hebben aan dit advies meegewerkt, maar de wet schrijft voor dat alle betrokken gemeentebesturen daarmee instemmen alvorens de formele procedure kan worden ingezet.

Nu Grave een eenduidige uitspraak heeft uitgesteld zijn er twee mogelijkheden:

• De vier fuserende gemeenten stellen zich op het standpunt dat Grave alle kansen heeft gehad aan te sluiten. Zowel vanuit de provincie als het departement is te kennen gegeven dat een raadsbesluit van alle deelnemende gemeenten de grondslag moet zijn voor het herindelingsadvies.

Dat vanuit de provincie of rijk Grave alsnog wordt toegevoegd is ondenkbaar. Dat is door de stuurgroep in de brief van 4-2-2020 ook duidelijk aan de gemeente Grave kenbaar gemaakt.

In dit geval moet Grave het maar zelf uitzoeken. Een vergaande dienstverleningsovereenkomst (DVO) is dan niet meer logisch. Het hoeft geen betoog dat dit een ongewenste situatie oplevert en dat moet worden gestreefd naar een fusie van 5 gemeenten.

• Strikt genomen lijkt alsnog deelnemen van Grave niet mogelijk tenzij de 4 gemeenten bereid zijn de fusiedatum van 1 januari 2022 los te laten. In de eerder genoemde brief is duidelijk gemaakt dat men daartoe niet bereid is en dat dus Grave zeker tot 2026 zelfstandig zal moeten blijven.

De toonzetting van deze brief en ook de houding daarbuiten geven aan dat men toch de deelname van Grave als wenselijk voor het hele Land van Cuijk ziet. Wellicht is daarom een tussenvorm denkbaar.

Alhoewel zowel provincie als departement hebben aangegeven dat zij niet voornemens zijn in te grijpen is het formeel niet onmogelijk. Zijn de 4 gemeenten bereid in hun herindelingsadvies provincie en rijk in deze richting te adviseren?

Het blijft natuurlijk allemaal vreemd dat er in Grave zelf geen actie richting één gemeente Land van Cuijk wordt ondernomen. De condities voor de inwonersraadpleging zijn zodanig dat de kans groot is dat de uitslag op respectvolle wijze kan worden genegeerd. De andere Graafse bestuursorganen college en burgemeester hebben al te kennen gegeven dat zij niets zullen ondernemen om de raad tot andere gedachten te brengen.

Alles bij elkaar is daarom een gemeente Grave naast de gemeente land van Cuijk toch het meest realistische scenario.

De verkiezingen van 2022 volgen dan wel kort op de start van de nieuwe gemeente om de kiezers in Grave duidelijk te maken dat een ander gemeentebestuur noodzakelijk is en een samengaan met de gemeente Land van Cuijk noodzakelijk is.

Een financiele en bestuurlijke ondergang van de gemeente wordt dan op de duur de laatste redding voor het belang van de inwoners waarvoor de huidige gemeenteraad zegt op te komen.

Ondanks dat blijft mijn zienswijze dat alles in het werk moet worden gesteld om Grave zo spoedig mogelijk deel te laten uitmaken van de ene gemeente Land van Cuijk.

Ad 2 Rol van de bevolking.

Gezien de huidige stand van zaken is het vrij aanmatigend om me als Graafs burger te bemoeien met de inrichting van de gemeente Land van Cuijk. Ik doe het toch omdat ik ondanks alles toch nog hoop ooit deel uit te maken van die gemeente.

Ter Inleiding

We leven in een parlementaire democratie. Dat wil zeggen dat we eens in de vier jaar een gemeenteraad kiezen. Die gemeenteraad neemt de beslissingen en wij worden geacht die beslissingen te accepteren, ook als het eigen belang iets anders zou willen.

In de huidige tijd is de daarvoor noodzakelijke gezagsgetrouwheid en solidariteit veel minder aanwezig dan in het verleden. Dat moet worden ondervangen door te zorgen voor draagvlak voor een nog te nemen besluit.

Draagvlak wordt gekweekt door de bevolking vanaf het begin te betrekken bij de ontwikkeling van een project. Interactieve informatie is daarbij het instrument. Een opiniepeiling is een meetinstrument dat kan dienen om te beoordelen of een project rijp is voor een beslissing of dat er meer moet worden gedaan aan draagvlak kweken.

Een referendum is een manier om besluiten te nemen die eigenlijk niet in een parlementaire democratie past en is alleen bruikbaar voor keuzes waarbij geen belangenafweging nodig is.

Het is tegenwoordig makkelijker mensen bereid te vinden te protesteren tegen een genomen beslissing dan mee te werken aan het tot stand komen van een besluit in het algemeen belang.

Draagvlak verkrijgen is dus niet eenvoudig.

Betrokkenheid tot nu toe en in het vervolg.

Als we de moderne mensen willen laten leven en werken in een moderne gemeente Land van Cuijk moeten we die mensen vanaf nu bij de opbouw van die gemeenten betrekken. Kernendemocratie is het kernbegrip dat zal worden toegepast. Dat suggereert dat sterk wordt gekeken naar de wijken, dorpen en de ene stad die straks samen de gemeente vormen. Ik vind dat te beperkt. Er zijn inderdaad zaken die per kern geregeld en beleefd kunnen worden, maar een groot deel van het leven speelt zich af buiten de directe woonomgeving en daar moeten we ons ook allemaal mee kunnen bemoeien. Kernendemocratie moet daarom een onderdeel zijn van themademocratie. En ook dat begrip moet door bestuurders en inwoners samen worden uitgewerkt.

Ad 3 De gemeente Grave als partner in de ambtelijke organisatie.

Nu ook Mill meedoet en er al stappen zijn ondernomen om CGM te laten incorporeren in de ambtelijke organisatie is het enige risico bij de beëindiging van deze gemeenschappelijke regeling tussen Cuijk, Grave en Mill, dat Grave zonder ambtelijke organisatie komt te zitten.

De medaille van een zelfstandig Grave heeft twee kanten: wel een eigen gemeenteraad maar geen ambtelijk apparaat.

De ervaring heeft inmiddels wel geleerd dat een gemeentelijk bestuur moet beschikken over een eigen ambtelijke organisatie. Specialismen en extra capaciteit kunnen worden ingehuurd. Veel gemeentelijke taken, zeker van kleinere gemeenten, zijn ondergebracht in gemeenschappelijke regelingen en de invloed van het gemeentebestuur daarop is gering. Als de gemeenteraad zich daarbij weet te beperken bij het bemoeien met het beleid maar alleen de controlerende taak uitvoert kan de gemeente Grave volstaan met een eigen kleine organisatie.

Zeker nu de gemeenteraad van Grave er blijkbaar toch van uit lijkt te gaan dat de zelfstandigheid maar beperkt zal zijn en niet lang houdbaar is sterk aanleunen tegen de gemeente Land van Cuijk een voor de hand liggende optie.

Blijkbaar is het ook de enige die wordt onderzocht. De ambtelijke organisatie van de nieuwe gemeente krijgt er dan een rol van uitzendbureau bij. Dat zal niet eenvoudig zijn. In veel ambtelijke organisaties is al een spanningsveld tussen eigen krachten en ingehuurde. Zeker beleidsmedewerkers krijgen dan te maken met het dienen van twee heren.

Slotwoord.

Alles bij elkaar genomen denk ik dat het meest waarschijnlijke scenario is, dat Grave tot na de verkiezingen van 2022 zijn eigen gemeentebestuur behoudt.

Tot die tijd zal men in Grave de kiezers duidelijk moeten maken dat de werkelijkheid nu eenmaal dwingt tot grotere gemeenten. Dat moet leiden tot een nieuwe raad die wel een duidelijke keuze maakt en de procedure voor samengaan van de gemeente Grave met de gemeente Land van Cuijk gaat inzetten.

Volgens zijn zienswijze beoogt de gemeenteraad van Grave op te komen voor de belangen van de inwoners.

Die worden naar mijn mening het best gediend als de volledige ambtelijke ondersteuning , dus inclusief gemeentesecretaris wordt ondergebracht bij de gemeente Land van Cuijk. Volstaan kan worden met een beperkt bestuurssecretariaat voor de organisatie van het raadswerk.

Toch hoop ik dat de colleges en raden van de 4 gemeenten alles in het werk zullen stellen de gemeente Grave nu al formeel in het Land van Cuijk op te nemen.

Het eigenzinnig optreden in deze procedure van die oude vesting, inmiddels door diverse gemeentelijke herindelingen met meer kernen uitgebreid, moet zo snel mogelijk een historisch feit worden.

Met vriendelijke groeten.

Leo de Vreede
Afschrift: Gemeentebestuur Grave;
5 juni 2020