Politiek in een klein dorp kan heel gevaarlijk zijn voor je

bestaan als ondernemer’

GraverMaat: de foto boven dit artikel komt uit mijn foto-archief en is geplaatst in een artikel van NRC over de ondergang van de Graafse Scheepswerf.

Scheepswerfeigenaar Robert van Kessel ging failliet na jaren bakkeleien met de gemeente Grave. Hij vertrouwt het niet meer om ‘in Grave voluit te gaan’.

Scheepswerf Grave in het gelijknamige dorp hoefde in 2012 helemaal niet failliet te gaan. De werf, die bijzondere schepen zoals veerponten en binnenvaartcruiseschepen bouwde, draaide jaarlijks een omzet van €20 mln. En toch moest Robert van Kessel, sinds 1999 eigenaar, in 2012 surseance aanvragen. Van Kessel houdt de overheid hiervoor verantwoordelijk en de rechter geeft hem gelijk.

Afgelopen februari stelde het gerechtshof in een zaak van de curator de gemeente ‘aansprakelijk’ voor ‘geleden schade’. Grave had ‘onrechtmatig’ en ‘onvoldoende zorgvuldig gehandeld’ jegens de werf. ‘Ik dacht altijd dat de overheid er voor jou is, dat ze eerlijk handelt. Dat beeld is drastisch veranderd. Politiek in een klein dorp kan heel gevaarlijk zijn voor je ondernemersbestaan.’

Milieuvergunning

In 2009 concludeert de milieu-inspectie bij een controle dat Van Kessel niet de juiste milieuvergunning heeft om twee schepen van 135 meter te bouwen, waarvoor een offerte klaarligt. De vorige eigenaar had een vergunning aangevraagd voor schepen van 110 meter.

‘Maar de provincie verzekerde me: vraag gewoon een nieuwe vergunning aan, dan gedogen wij je bedrijfsvoering tot die tijd.’ Opgelucht gaat Van Kessel aan de slag met bodemonderzoek, luchtkwaliteit- en geluidsmetingen. ‘Alles trok ik uit de kast om het goed te doen.’

Anderhalve ton verder, want dat prijskaartje hing eraan, dient hij in 2010 de aanvraag in. ‘Ik dacht: het is een stempel, nietje erdoor en klaar. Na een paar maanden ging de telefoon: de aanvraag bleek niet in lijn met het bestemmingsplan. Nu is een milieuvergunning één ding, overtreding van het bestemmingsplan kan de provincie niet gedogen. Als je toch bouwt, kan de inspectie je zaak direct sluiten.’

Oud bestemmingsplan

Van Kessel is ook verbaasd, hoe kan dit? Dat blijkt een complex verhaal, maar komt hierop neer: omdat degemeente verzuimde het huidigebestemmingsplan aan te passen,geldt het oude nog. ‘En volgens dat plan treedt de werf buiten degrenzen van zijn locatie. Daar keek ik wel van op. Evengoed dacht ik dat het op te lossen moest zijn.’

De ondernemer probeert maanden om provincie, gemeente en Rijkswaterstaat aan tafel te krijgen. Hij verzoekt Grave het bestemmingsplan aan te passen, maar krijgt geen reactie. Ondertussen ligt de werf al anderhalf jaar stil. ‘Ik stond voor het dilemma: ga ik hier bekendheid aan geven? Als potentiële opdrachtgevers lucht krijgen van de precaire situatie waarin je zit, loop je kans dat ze weglopen of wegblijven. Maar ik had weinig keus. Ik kon het niet veel langer uitzingen.’

Grave wil van de werf af

Hij gaat alle politieke partijen langs. Iedereen belooft de aanpassing te gaan regelen; er gebeurt niks. ‘Uiteindelijk heb ik de gemeenteraad duidelijk gemaakt dat de boel failliet gaat als er geen oplossing komt.’ Zijn vrouw was mee ‘om te voorkomen’ dat hij ‘te emotioneel zou uitschieten’. Want die emotie was er wel: ‘Ik had zestig man in dienst uit Grave en omgeving; ik wist dat een faillissement voor sommige werknemers problematisch zou zijn.’

‘’Ik had best opengestaan voor verplaatsing, als ze het me hadden gevraagd.’’

Wat hem intussen door het lezen van alle bestemmingsplannen enstructuurnota’s duidelijk wordt, isdat Grave van de scheepswerf af wil. ‘Het college wil een soort boulevard aan de rivier ontwikkelen met dekade als entree naar het water. In dat stadsgezicht past eenscheepswerf niet. Dat snap ik; Grave is een prachtig, oud stadje. Ik had best opengestaan voor verplaatsing, als ze het me hadden gevraagd.’

De gemeenteraad stelt eind 2011 dit voor: Van Kessel mag bouwen, het college moet met hem praten over verhuizing en als dat niet lukt, mag hij blijven zitten waar hij zit. ‘Die avond knalden de champagnekurken. Eindelijk kon ik verder.’

Wethouder negeert motie

Maar de blijdschap duurt niet lang. ‘Na een maand of twee had ik nog geen vergunning gezien, dus vroeg ik de gemeente waar dat papiertje bleef.’ In een gesprek zegt de wethouder dat hij de motie van de raad zal negeren. ‘Hij zei doodleuk dat hij een nieuw bestemmingsplan had, met de bepaling van een maximale lengte van 110 meter voor scheepsbouw. Mijn advocaat moest ik tegenhouden om de wethouder niet aan zijn stropdas over tafel te trekken, zo boos was die.’

‘’Ik moest mijn advocaat tegenhouden om de wethouder niet aan zijn stropdas over tafel te trekken, zo boos was die.’’

En hijzelf? ‘Tot dan leefde ik in eenroes. Maar op dat moment was hetof alle lucht uit me vloeide. Ik wasmurw. En de klap kwam nog harderaan omdat ik net dacht dat we aande gang konden. Drie maandenerna moest ik surseance aanvragen.De schulden waren opgelopen tot ruim €2 mln.’ Ondanks nieuwebemiddelingspogingen van de raad,provincie en zelfs de toenmaligeminister van Economische Zaken, is het te laat. De werf gaat een maand later failliet.

Geen vertrouwen meer in Grave

Omdat zijn onroerend goed in een aparte bv zit, kan Van Kessel na jaren ‘bikkelen’ daar nog wat rendement uithalen. Hij start met een aantal oud-werknemers 3D Ship Engineering, dat zich richt op projectontwikkeling in de scheepsbouw, en redt zo nog een stukje van het bedrijf dat nog altijd op dezelfde locatie zit. Ironisch genoeg, liggen er nog steeds schepen aan de kade, die de loods en ligplaats van hem huren.

Sinds een jaar of twee gaan de zaken beter, maar Van Kessel denkt niet over uitbreiding. ‘Als je failliet bent gegaan, heb je toch een streepje bij je naam. Het is een klein wereldje, als er miljoenen aan vorderingen op je uitstaan, wie gaat je dan aanbetalen?’

Bovendien vertrouwt hij het niet meer om ‘in Grave voluit te gaan’. ‘Ik ben geschrokken hoeveel absolute macht een wethouder met een plannetje kan hebben. Als ondernemer ben ik gewend aan gecalculeerde risico’s. Maar dat je van achter zo getackeld kan worden, daar krijg ik nog steeds kortsluiting van in mijn hoofd.’

De gemeente Grave en de destijds betrokken wethouder zien af van commentaar op dit artikel.