Advies Het Binnenhof te Grave: Stichting Graeft Voort, Grave, 28 januari 2013

De stad Grave heeft een aantal straten met
knikken, de Scheerestraat is er daar een van. Vanaf de Klinkerstraat is een
stuk recht geweest, daarna liep de straat schuin naar links, bij de dwarsstraat
Achter het stadhuis/Lomberdstraat ter hoogte van de hoekhuizen daar werd hij aan
beide kanten wat breder en daarna, op het laatste stukje richting Markt liep
hij weer recht. Daar moet een reden voor zijn geweest, maar die kennen we helaas
niet. Wat we wel weten is dat de straat over het geheel genomen niet al te
breed is geweest. In de lengte was hij even lang als de Rogstraat tussen
Klinkerstraat en Markt en de Hoofschestraat tussen Klinkerstraat en Kerkstraat
(de oude straat tussen Hoofschestraat en Markt). In feite vormen deze straten
een keurig vierkant. Moeten we hier de eerste bebouwde kern van Grave
zoeken?  En waarom lag het stadhuis
trouwens schuin ten opzichte van de bebouwing erachter? We weten het niet,
zeker niet zolang de resultaten niet bekend zijn van het archeologisch
onderzoek op het Hofpleinen in de voormalige tuin van het stadhuis.

Door Hart van Grave komt er een oude rooilijn
terug aan de westkant van de Scheerestraat. Aan de oostkant is die er al: de
muur die het Binnenhof afschermt laat heel mooi zien waar vroeger de straatwand
was, compleet met de plaatsen waar twee gasjes toegang gaven tot achterhuizen
van de Rogstraat (nu voorhuizen van het Binnenhof) en tot allerlei zelfstandig
bewoonde kleine kavels achter de huizen aan de voorkant van de Scheerestraat
oost. Die gasjes waren vrijwel zeker even oud als de straat zelf. Het is zelfs
aannemelijk dat de stad in de loop van de eeuwen eerder minder dan meer gasjes
is gaan tellen.

In de straat, in een gasje, huisde de
militaire gevangenis, beheerd door de geweldige provoost. Maar verder lagen er
volop woonhuizen en kleine en grotere bedrijven. Het was een volwaardige
straat. De naam Scheerestraat komt van de scheer- of scharenmakers die er
vroeger gevestigd waren, maar we komen ook vaak de naam Kerkstraat/Kerkstraatje
of Missestraat/Missestraatje tegen en zelfs de naam Smeestraatje.

Hart van Grave wordt gebouwd onder de vlag van
stadsherstel.

Oude rooilijnen (zie de Kerkstraat die
inmiddels is teruggekomen en waar de Hema zit) zijn geëerbiedigd, het compacte
karakter van de vroegere stad wordt in de bouwmassa’s weerspiegeld. Hou je al
te rigide vast aan de oude stad, dan kan er naar hedendaagse normen niet meer
gewoond worden. Daarom is de straat Achter het Stadhuis niet teruggekomen.
Daarom is het Binnenhof niet bebouwd,
ook al is daar sprake van geweest.

Het nieuwe Torenplein is een eigentijds
antwoord op moderne stedenbouwkundige problemen. Ook daar heeft soepelheid het
gewonnen van rigiditeit.

Maar er zijn ook grenzen aan de moderniteit en
die worden overschreden als de muur die het Binnenhof afschermt, wordt
weggehaald en er in plaats daarvan een open plein wordt gevormd. Doe je dat,
dan verniel je het karakter van de straat: die is altijd gesloten geweest en
zou nu een soort luchtbel krijgen tussen twee smallere stukken, een soort aneurysma
in een aorta. De huidige muur is misschien niet bewust zo bedoeld geweest, maar
hij laat zich lezen als een knap stukje creatief werk. Hij schermt daarbij ook
nog eens parkeerplaatsen af die voor de omwonenden onontbeerlijk zijn en geeft
mogelijkheden voor laden en lossen van mensen en goederen bij de achterbouwen
van de Rogstraat west en het Binnenhof zelf.

Advies:
niet afbreken, gewoon laten staan.

Grave, 28 januari 2013-01-28

Dr. L. van Lieshout

Stichting Graeft Voort