De Graafse Bestuurscrisis no. 11: Het gebrek aan tegenspraak. Ben Tiggelaar in de NRC.

Denkend aan Grave dacht ik aan bovenstaande zin boven de column van Ben Tigggelaar in de NRC van 26 september en het verslag in de Gelderlander over de geruststellende woorden van de commandant van de brandweer in de commissievergadering over het vertrek van de Graafse brandweerladderwagen.

Hij citeerde uit het nieuwe boek van managementjournalist Martin Winterkorn.

Tegenspraak heet het boek met als ondertitel:

Hoe je beter wordt van dwarsliggers.

Het boek gaat over tunnelvisie bij de politie, veiligheidsrisico’s en vooral over de vraag hoe je als manager kunt voorkomen dat je al te hoogmoedig wordt. Veel managers en bestuurders weten wel dat het belangrijk is om tegenspraak en kritiek een plaats te geven in de organisatie. Maar hoe je dat doet, blijft vaak duister.

Tegenspraak moet niet worden gezien als gezeur uit de achterhoede.

Hoe ontspoort het:

Eerst worden grote successen behaald.

Hierdoor wordt de leider steeds eigenzinniger, ontoegankelijker en dover voor de mening van anderen.

Tenslotte worden er buitensporige risico’s genomen die naar de ondergang leidden.

Wie dit soort problemen wil voorkomen, moet zijn tegenspraak zorgvuldig en serieus organiseren. 

Allereerst moeten managers, bestuurders en medewerkers weten waarom ze eigenlijk tegenspraak willen regelen. Ze moeten echt gemotiveerd zijn, omdat ze beseffen wat de gevolgen zijn van een gebrek aan tegenspraak. Daarna zijn er spelregels nodig. Daar houden veel mensen niet van, maar zonder duidelijke vorm en tijd komt tegenspraak niet van de grond. Men moet weten wanneer en hoe ze zorgen of kritiek kunnen uiten. Ook is het belangrijk om tegenspraakbijeenkomsten positief te “framen”: bijvoorbeeld door ze verbetersessies of feedbackvergaderingen te noemen. Tegenspraak moet niet gezien worden als gezeur uit de achterhoede, dan waagt niemand zich eraan.

Goede processen op het gebied van tegenspraak kunnen weleens even belangrijk worden – als vooruit – goede software voor een auto. Navigatiesoftware die bestuurders op het rechte pad houdt. Een heldere duidelijke stem moet bestuurders op het rechte pad houden. Hen uit de droom helpen en blijven herhalen: “Keer om alstublieft”.

Deze bijdrage is de eerste na mijn vakantie in Noorwegen waarop het  zeldzame Noorderlicht helder te zien was.