Het Graafse kerkbestuur wil onderhoud en restauratie van de kerken in Escharen, Gassel en Velp in handen geven van drie zelfstandige stichtingen. Tijdens de vier ‘groothuisbezoeken’ heeft vice-voorzitter Alex van Megen in september de parochianen opgeroepen in de loop van 2015 de verantwoordelijkheid voor de eigen kerk actief op te pakken. De parochie kan het niet meer alleen.

Het bisdom van ’s-Hertogenbosch voert sinds medio 2012 een strikt financieel beleid dat erop toeziet dat de fusieparochies hun pastorale kerntaken kunnen blijven uitvoeren. Dit is onmogelijk als zestig tot tachtig cent van iedere euro naar de instandhouding en exploitatie van de kerkgebouwen gaat. Sluiting van het gros van de kerken is dus onvermijdelijk. Voor de H. Elisabethparochie leiden deze uitgangspunten tot sluiting van de dorpskerken op termijn.

Van Megen: “Wij blijven het zeggen: De kerk is van de mensen. Onze voorouders hebben de godshuizen met bloed, zweet en tranen gebouwd, iedere steen in handen gehad. Dat schept verplichtingen, ook voor de erfgenamen in Escharen, Gassel, Grave en Velp. De bouwers liggen op het kerkhof, het is nu aan de huidige generatie.”

Het kerkbestuur heeft de afgelopen jaren hard bezuinigd om een sluitende begroting te krijgen. Zolang de verplichte reservering voor grootonderhoud van vier kerken daarop drukt, is dat onmogelijk. Voor Velp moet jaarlijks 10.000 euro extra opzij gelegd worden, voor Escharen 16.000 euro en Gassel moet ieder jaar 26.000 euro sparen voor de toekomst. Deze kosten komen bovenop de exploitatie van de parochie. “We kunnen niet anders dan de verantwoordelijkheid voor restauratie en grootonderhoud neerleggen bij de dorpen en de stad. Geld dat er niet is, kunnen we niet uitgeven”, stelt het kerkbestuur.

Samenwerking met heemstichtingen

De kerken zijn niet alleen huizen van geloof, maar ook van gemeenschap en gezamenlijke geschiedenis. Daarom werkt de parochie nauw samen met Esters Heem i.o., Gassels Heem en Velps Heem. In Escharen en Velp vinden de heemkundigen onderdak in de kerken. Het bestuur hoopt dat mensen die de Kerk de rug hebben toegekeerd, willen meewerken aan het overeind houden van de kerken. Dit kan als er zelfstandige stichtingen zijn die restauratie en grootonderhoud voor hun rekening nemen. Deze dienen in overleg met de parochie en het bisdom opgericht te worden. Eén van de bestuursleden moet lid zijn van het Graafse kerkbestuur.

‘Niets doen, is ook kiezen’

“Ons beleid is duidelijk: zolang het enigszins mogelijk en nog wenselijk is blijven de kerken van Escharen, Gassel en Velp als godshuis in gebruik. De lasten van grootonderhoud kunnen we echter niet meer dragen. Daarom vragen we ‘beweging’ van de inwoners van de dorpen en de stad. Ieder jaar maken we de balans op, zowel pastoraal als financieel. We kijken ook of er beweging is. Worden er stichtingen opgericht, zoals ooit voor de orgels van Escharen en Gassel? Als er niets gebeurt en de kerkbijdragen niet meer stijgen maar dalen, is dat een duidelijke keuze van de mensen zelf. Wij kunnen dan niet anders dan die respecteren, al doet dat ons en veel parochianen verdriet”, zegt vice-voorzitter Alex van Megen. “Ik maak het niet mooier of lelijker dan het is. Ook na de fusie met de parochie Regio Mill neemt het kerkbestuur de volle verantwoordelijkheid. 

Niets doen is geen optie, wachten tot de laatste de deur sluit evenmin. Wie denkt dat de kerken er als zodanig over tien, twintig jaar nog staan, is niet realistisch. Ik heb het zelf nooit gedacht, maar kan de sloop van de kerken ooit niet langer uitsluiten. Op de overheid mag je niet meer rekenen, wie blijft er dan over? Dat is de vraag.”

Grave

De restauratie en het groot onderhoud van de Graafse Sint-Elisabethkerk zijn al sinds jaar en dag in handen van de stichting ‘Restauratie Elisabeth Grave’. De restauratie van de noordgevel van deze middeleeuwse kapittelkerk staat voor 2015-2016 op stapel.