Het instrument is een manier om vragenderwijs uit te vinden of een initiatief de moeite waard is en in welke mate de gemeente moet helpen om er dan een succes van te maken. Het is ook vooral de bedoeling om de vraag achter de vraag te stellen. Van belang is bijvoorbeeld een scherp beeld te krijgen van de motivatie van initiatiefnemers en hun mogelijkheden om zelf de kar te trekken.

ACTIE is de kapstok voor het beeld dat nodig is om te bepalen wat in de praktijk nodig is voor het van de grond krijgen van initiatieven:

De handreiking van kennisinstituut Platform 31 geeft uitleg over deze elementen, die nodig zijn voor het verzilveren van burgerparticipatie. De vraag die je stelt als gemeente is: moet je stimuleren, faciliteren of kiezen voor coproductie?

Casus
Een voorbeeld uit de handreiking: het idee voor Stadslab in Leiden, in 2009 ontstaan om de stad een positieve impuls te geven. Het lab moet de verdere ontwikkeling van de vele initiatieven op dit gebied stimuleren. De organisatie bestaat uit 70 actieve leden en 300 betrokkenen. Goede ideeën worden in werkgroepen doorontwikkeld en later overgedragen aan organisaties die er wat mee kunnen.

Een van de grootste initiatieven is het Singelparkproject (zie foto), bedoeld om de historische Leidse singelrand en de vestingswallen rond de binnenstad te verbinden tot “langste, mooiste en spannendste park van Nederland”, declameren de initiatiefnemers.

Gemeenteambtenaren vroegen de mensen van Stadslab dit idee voor te leggen aan het college van burgemeester en wethouders. Ook het college werd enthousiast. De ambtenaren ontfermden zich over het plan. Een budget van 9,3 miljoen euro kwam beschikbaar en er werd een ontwerpwedstrijd georganiseerd om te bepalen hoe het zes kilometer lange park eruit moest zien. Na het bekendmaken van de winnaar kon de speciaal hiervoor opgerichte projectgroep Singelpark haar werk neerleggen.

De handreiking geeft ook uitleg over kleinere projecten, die niet om financiële hulp van gemeenten vragen.

Initiafnemers
Het idee is vaak dat initiatiefnemers hoger opgeleide, autochtone mannen zijn die Abraham hebben gezien. Toch blijkt uit het onderzoek van het platform dat bijna twee derde van de initiatiefnemers vrouw is, bijna de helft van de enthousiastelingen niet ouder is dan 50 jaar en 40 procent een andere etniciteit heeft. Vaak zijn de initiatiefnemers ook middelbaar of laag opgeleid. Een derde heeft een laag inkomen.

Het driejarig onderzoeksproject ‘Burgers maken hun buurt’ is een project van Platform31, het kennisinstituut voor stad en regio waarbij is samengewerkt met het ministerie van Binnenlandse Zaken, en de steden Leiden, Enschede en Hengelo.