Gastcolumn Ben Bongaards: BOT?
Ooit was Brabant rijk aan kruisen, rijk aan kapellen
Ooit was dit deel van Nederland van Roomse religie gespeend
De kerkspitsen op de omhoog wijzende vingers van een hand niet te tellen
Ooit werd er gebeden, gevraagd en soms hardop gesmeekt
Ooit werd er de liefde door goede herders aan hun volgzame kudde gepreekt
Nu durft men stellen: ‘dat bij God en de Graaf’ alles mogelijk is
Is het dat wat steekt? :
het parkeren van heilige koeien in het aangezicht van de Moeder van God.
Harry C.A.
Daudt
Daudt
Ik trof bovenstaand gedicht van Harry Daudt
aan op de site van Frank Houtappels, De Kleine Stad. Ons deel van Nederland zou
ooit gespeend geweest zijn van Roomse religie. Sinds Willibrordus en zijn
kompanen ons zijn komen kerstenen, is de Roomse religie ons met de paplepel
ingegoten. Dat we er massaal vrijwel van gespeend zijn, speelt vanaf de
zeventiger jaren, toen kerk en geloof in een rap tempo hun plek in de
samenleving zagen verschrompelen.
aan op de site van Frank Houtappels, De Kleine Stad. Ons deel van Nederland zou
ooit gespeend geweest zijn van Roomse religie. Sinds Willibrordus en zijn
kompanen ons zijn komen kerstenen, is de Roomse religie ons met de paplepel
ingegoten. Dat we er massaal vrijwel van gespeend zijn, speelt vanaf de
zeventiger jaren, toen kerk en geloof in een rap tempo hun plek in de
samenleving zagen verschrompelen.
‘Gespeend worden’… Het is een begrip uit
vervlogen jaren. Een baby krijgt borstvoeding, dat is de natuurlijke gang van
zaken. Hoe lang? Dat is, historisch gezien, rekbaar. Moderne baby’s zijn in een
mum van tijd van de borst af, omdat er een keur aan goede en handzame vervangingen
zijn. Dat was vroeger niet het geval. Uit mijn jeugd herinner ik me een gezin
waar de zuigeling bij moeder op schoot klom, de jurk, toen nog het kleed, open knoopte
en zelf de voedselbron bloot legde. Vaak duurde dat zolang dat de moeder twee
kinderen zoogde van verschillende leeftijd. Goed en door de natuur zelf
ontwikkeld voedsel dat dag en nacht beschikbaar was. In een tijd dat dat
bepaaldelijk niet vanzelfsprekend was.
vervlogen jaren. Een baby krijgt borstvoeding, dat is de natuurlijke gang van
zaken. Hoe lang? Dat is, historisch gezien, rekbaar. Moderne baby’s zijn in een
mum van tijd van de borst af, omdat er een keur aan goede en handzame vervangingen
zijn. Dat was vroeger niet het geval. Uit mijn jeugd herinner ik me een gezin
waar de zuigeling bij moeder op schoot klom, de jurk, toen nog het kleed, open knoopte
en zelf de voedselbron bloot legde. Vaak duurde dat zolang dat de moeder twee
kinderen zoogde van verschillende leeftijd. Goed en door de natuur zelf
ontwikkeld voedsel dat dag en nacht beschikbaar was. In een tijd dat dat
bepaaldelijk niet vanzelfsprekend was.
Als moeder zelf goed at, kon ze op die
manier voorzien in een ‘hoorn des overvloeds’ voor haar kroost. Dat was niet
altijd het geval. Voor veel moeders was het zogen een moeizame aangelegenheid.
Als nummer twee geboren werd, betekende dit daarom vaak dat de bron voor nummer
één
moest worden drooggelegd. Vaak ook werd het zogen te pijnlijk omdat baby’s
tandjes krijgen en die in de tepel van moeder zetten. In deze gevallen moest de
baby gespeend worden. Dat was niet altijd eenvoudig; ook voor de baby was het
veel simpeler zich te goed te doen aan moedermelk dan te gewennen aan vast
voedsel.
manier voorzien in een ‘hoorn des overvloeds’ voor haar kroost. Dat was niet
altijd het geval. Voor veel moeders was het zogen een moeizame aangelegenheid.
Als nummer twee geboren werd, betekende dit daarom vaak dat de bron voor nummer
één
moest worden drooggelegd. Vaak ook werd het zogen te pijnlijk omdat baby’s
tandjes krijgen en die in de tepel van moeder zetten. In deze gevallen moest de
baby gespeend worden. Dat was niet altijd eenvoudig; ook voor de baby was het
veel simpeler zich te goed te doen aan moedermelk dan te gewennen aan vast
voedsel.
Gespeend worden was afzien voor zo’n kind en verliep niet zonder slag
of stoot. De moeder in het verhaal uit mijn jeugd loste dat op door haar tepel
te omwikkelen met sajet, waardoor het mondgevoel van kindlief zijn
aantrekkelijkheid verloor en het niet voldoende zuigkracht meer kon ontwikkelen
om zijn of haar portie moedermelk binnen te krijgen. Het spenen heeft dus
precies de tegenovergestelde betekenis aan die welke onze Graafse poëet eraan
gaf. Hij bedoelt immers dat we het geloof met de paplepel kregen ingegoten.
of stoot. De moeder in het verhaal uit mijn jeugd loste dat op door haar tepel
te omwikkelen met sajet, waardoor het mondgevoel van kindlief zijn
aantrekkelijkheid verloor en het niet voldoende zuigkracht meer kon ontwikkelen
om zijn of haar portie moedermelk binnen te krijgen. Het spenen heeft dus
precies de tegenovergestelde betekenis aan die welke onze Graafse poëet eraan
gaf. Hij bedoelt immers dat we het geloof met de paplepel kregen ingegoten.
‘Gespeend zijn van’ hoort in ons spraakgebruik
een beetje bij ‘humor’. Iemand die gespeend is van humor, lacht niet eens als
hij ‘een scheet tegen de muur omhoog ziet kruipen’ en iemand die ‘niet gespeend
is van humor’, geniet ‘met volle teugen’ van het schouwspel. Doorgaans wordt de
uitdrukking gebruikt in ontkennende zin. ‘Gespeend zijn van’ betekent immers
dat iets niet meer voorhanden is wat er ooit wel beschikbaar is geweest. Een
bron die is opgedroogd. Een dubbele ontkenning is een sterke bevestiging. ‘Twee
nonnen heffen elkaar op’ legde onze leraar Latijn aanschouwelijk uit.
een beetje bij ‘humor’. Iemand die gespeend is van humor, lacht niet eens als
hij ‘een scheet tegen de muur omhoog ziet kruipen’ en iemand die ‘niet gespeend
is van humor’, geniet ‘met volle teugen’ van het schouwspel. Doorgaans wordt de
uitdrukking gebruikt in ontkennende zin. ‘Gespeend zijn van’ betekent immers
dat iets niet meer voorhanden is wat er ooit wel beschikbaar is geweest. Een
bron die is opgedroogd. Een dubbele ontkenning is een sterke bevestiging. ‘Twee
nonnen heffen elkaar op’ legde onze leraar Latijn aanschouwelijk uit.
Onze dichter moet overigens de tekeningen van
de gemeente en de lay out van de kapel van de Hertogin van Brabant ook nog eens
goed bekijken… De heilige koeien zullen, als dat er nog van komt, straks achter
haar rug worden geparkeerd. Niet dat dat zo’n elegante oplossing is maar het is
niet zo erg als de gevleugelde woorden het schetsten.
de gemeente en de lay out van de kapel van de Hertogin van Brabant ook nog eens
goed bekijken… De heilige koeien zullen, als dat er nog van komt, straks achter
haar rug worden geparkeerd. Niet dat dat zo’n elegante oplossing is maar het is
niet zo erg als de gevleugelde woorden het schetsten.
De bevolking moet overigens ook nog gehoord worden eer het helemaal zover kan
zijn. Maria zelf zal best haar fiat geven aan de plannen van onze vroedschap;
zij ‘ziet niet om’ naar wat er achter haar rug gebeurt. Voor de bevolking van
Grave ligt dat anders. En die hoort nou net te worden gehoord in dit soort
gevallen. Een kniesoor die daar op let in Grave… De gemeenteraad geval niet…
Die lijkt gespeend van ieder politiek benul, om in de sfeer te blijven.
zijn. Maria zelf zal best haar fiat geven aan de plannen van onze vroedschap;
zij ‘ziet niet om’ naar wat er achter haar rug gebeurt. Voor de bevolking van
Grave ligt dat anders. En die hoort nou net te worden gehoord in dit soort
gevallen. Een kniesoor die daar op let in Grave… De gemeenteraad geval niet…
Die lijkt gespeend van ieder politiek benul, om in de sfeer te blijven.
Iets voor een gedicht? ‘Er was eens een
gemeenteraad in Grave…’ Mijn limerick zou dan kunnen eindigen met ‘…ten grave’.
De tussenliggende poëtische roerselen laat ik graag aan de echte dichter. Iets
voor jou, Harry? Misschien ben jij ook minder cynisch…
gemeenteraad in Grave…’ Mijn limerick zou dan kunnen eindigen met ‘…ten grave’.
De tussenliggende poëtische roerselen laat ik graag aan de echte dichter. Iets
voor jou, Harry? Misschien ben jij ook minder cynisch…
Harry C.A.Daudt
‘Heer B. Bongaards
In antwoord op uwe vragen’…..:
In antwoord op uwe vragen’…..:
Gemeente & Raad
blijken:
twee zaken,twee dingen
Gemeente & Raad
lopen om elkander heen
in concentrische kringen
Want alleen kringen
van koffiekop-en-schotel
staan er als ge-etst
op elk gemeente-formulier
En achter hun briefhoofd
zou je
het volgende
kunnen vermoeden:
In koelen bloede
wordt hier democratie
om zeep geholpen
of in kiemen gesmoord
Hun buroladen
gevuld met:
onze plannen,suggesties
onze kanttekeningen,grieven
vervat in talloze brieven
De Maas te belopen
voor een beambte -ambtshalve-
op hunne stadhuize
toch geen torenhaan die ernaar kraait?
Geen blik te parkeren
geen blauw
in hun zone
geen schijfje te plaatsen
….’ten grave gedragen’
is hunne lezing
op hunne website
of in hun gemeentenieuws.
'Heer B. Bongaards
In antwoord op uwe vragen'…..:
Gemeente & Raad
blijken:
twee zaken,twee dingen
Gemeente & Raad
lopen om elkander heen
in concentrische kringen
Want alleen kringen
van koffiekop-en-schotel
staan er als ge-etst
op elk gemeente-formulier
En achter hun briefhoofd
zou je
het volgende
kunnen vermoeden:
In koelen bloede
wordt hier democratie
om zeep geholpen
of in kiemen gesmoord
Hun buroladen
gevuld met:
onze plannen,suggesties
onze kanttekeningen,grieven
vervat in talloze brieven
De Maas te belopen
voor een beambte -ambtshalve-
op hunne stadhuize
toch geen torenhaan die ernaar kraait?
Geen blik te parkeren
geen blauw
in hun zone
geen schijfje te plaatsen
….'ten grave gedragen'
is hunne lezing
op hunne website
of in hun gemeentenieuws.