Sociom is bezorgd over bezuinigingen op welzijn.

GRAVERMAAT: Sociom stuurde een brief aan het college en de gemeenteraad n.a.v. Graafse bezuinigingsvoorstellen.

College B&W en gemeenteraad Grave
Postbus 7
5360 AA Grave

Cuijk, 8 maart 2021

Onderwerp: Aangekondigde bezuinigingen op welzijn in Grave

Geacht college van burgemeester en wethouders en leden van de gemeenteraad,

Middels dit schrijven willen wij onze zorg met u delen aangaande de aangekondigde
bezuinigingen op de subsidies voor welzijn in Grave. Sociom voorziet dat dit forse
consequenties zal hebben voor met name de zwakkeren in de samenleving. En juist deze doelgroep heeft de zorg van de gemeente, nu nog meer dan ooit, hard nodig. Ondanks dat uitgaven mogelijk niet wettelijk verankerd zijn, heeft de gemeente een zorgplicht, die verder gaat dan het financieren van alleen wettelijk verankerde diensten/activiteiten.

Onze grootste zorg is die voor de meest kwetsbare inwoners van Grave. Maar ook het
effect van het niet kunnen verbinden en matchen van (meer) vitale inwoners aan deze
kwetsbaren, verontrust ons. In dit schrijven willen we dan ook vooral de effecten van de bezuinigingen op deze inwoners zichtbaar maken.

Subsidies vergelijken

Wanneer we allereerst de subsidies voor het sociaal werk per inwoner tussen de
gemeenten Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert vergelijken (zie onderstaande tabel), valt op dat de subsidie voor Grave reeds lager is dan in de andere gemeenten. Met de
aangekondigde bezuinigingen ontstaat er echter een nog veel groter verschil. De
inwoners uit Cuijk en Mill kan daarmee een uitgebreider en breder pallet aan
dienstverlening worden aangeboden, wat niet in verhouding staat tot het mogelijke
aanbod voor Grave.

Subsidie per inwoner gemeenten CGM

Totale subsidie per inwoner in 2021

Cuijk                              € 44,12
Mill en Sint Hubert       € 29,13
Grave                             € 28,62

Totale subsidie per inwoner in 2023 (incl. inflatiecorrectie)

Cuijk                              € 46,32
Mill en Sint Hubert.     € 30,59
Grave                            € 19,16

Effect van bezuinigingen in Grave

Verder inzoomend op de aangekondigde bezuinigingen in Grave, zetten we hieronder
kort uiteen wat de effecten zijn per dienstverlening van Sociom. Hierbij wordt voor de
overzichtelijkheid gekozen om de bezuiniging evenredig over de diverse diensten te
verspreiden (uitgezonderd seniorenwerk waarop meer dan op de rest wordt bezuinigd).

SENIORENWERK

De leeftijdsverwachting van senioren groeit landelijk van 81,5 jaar (in 2015) naar 86 jaar in 2040. Het aantal 80+’ers verdubbelt per 2040. Ook in Grave groeit de groep senioren en deze blijven langer thuis wonen. Dat leidt tot een stijging van het aantal kwetsbare senioren.

Deskundige begeleiding nodig

Andere inwoners willen zich graag vrijwillig inzetten voor kwetsbare ouderen in Grave.
Om dat goed te kunnen organiseren hebben zij deskundige begeleiding en ondersteuning nodig van professionals. Daar waar vrijwilligers zich richten op de minder kwetsbare senioren, hebben de seniorenwerkers van Sociom aandacht voor de meest kwetsbaren.

Meer isolement

Maar wanneer door de bezuinigingen voor 53% minder senioren (29 in 2023 ten opzichte van 61 in 2020) professionele begeleiding mogelijk is, blijven niet alleen de meest kwetsbare ouderen achter, maar zal ook het aantal vrijwillige ouderenbegeleiders flink afnemen. Met als niet-wenselijk gevolg meer isolement bij senioren en een toename van (fysieke) klachten en verminderde hygiëne. Uiteindelijk zullen zij sneller aangewezen gaan zijn op meer intensieve en duurdere vormen van ondersteuning en zorg. Wanneer er door minder aandacht en contacten, minder snel behoefte aan hulp en verslechtering van gezondheid gesignaleerd wordt, dreigen mensonterende situaties te ontstaan.

Minder aandacht voor preventie

Seniorenwerkers van Sociom worden bovendien veel bevraagd op hun kennis van het
brede netwerk in het sociaal domein. Hun expertise wordt meer en meer ingezet door
huisartsen (via Welzijn Op Recept), thuiszorg- en ouderenzorgorganisaties. Sociom werkt zo aan het versterken van preventie en het voorkomen van duurdere zorg. Dit alles zal fors minder mogelijk zijn door de beoogde bezuinigingen.

MAATSCHAPPELIJK WERK

In Grave biedt Sociom ook begeleiding aan senioren bij maatschappelijk werk, veelal
gaat het dan om meervoudige problematiek. Ook hier zullen bezuinigingen leiden tot een toename van de problemen en het verslechteren van de lichamelijke gezondheid, met meer en duurdere zorgvragen tot gevolg. Daarnaast zijn in Grave maatschappelijk
werkers actief voor nieuwkomers. Deze begeleiding is momenteel, indien noodzakelijk, breder dan alleen de taakstelling voor huisvesting. Jonge nieuwkomers worden door maatschappelijk werk begeleid omdat daar geen rijkssubsidie voor bestemd is. Dit zal door bezuinigingen niet meer mogelijk zijn.
Nu komen inwoners veel bij maatschappelijk werk voor relatieproblemen. Hier zal ook
minder op ingezet kunnen worden met mogelijk meer scheidingen als gevolg, met vooral ook negatieve consequenties voor kinderen. Het maatschappelijk werk heeft er de afgelopen jaren alleen maar meer taken bij gekregen, zoals een regietaak in huiselijk geweldzaken. In 2020 heeft maatschappelijk werk in Grave hierin 22 inwoners begeleid. Daarnaast verwijzen huisartsen, GGZ, e.a. door naar maatschappelijk werk. Momenteel zijn er al wachtlijsten, die dus flink zullen gaan toenemen waardoor situaties voor inwoners zullen verslechteren en zwaardere hulp alsnog nodig zal blijken. In 2023 zullen 37 minder inwoners begeleid kunnen worden door maatschappelijk werk dan in 2020 (122 inwoners).

SOCIAAL RAADSLIEDENWERK

De sociaal raadslieden van Sociom helpen alle inwoners, die financiële vragen hebben, opweg om problemen te voorkomen of te verminderen. In 2020 zijn zij in de Esterade
aanwezig geweest om heel laagdrempelig financiële vragen te beantwoorden van
inwoners die gebruikmaken van de voedselbank. Het sociaal raadsliedenwerk in Grave
wordt zeer drukbezocht. Grave heeft een wettelijke opdracht “Vroegsignalering”.
Plangroep (organisatie voor schuldhulp in CGM) ziet de inzet van Sociom hierin als
inhoudelijk voorwaardelijk om het vroegtijdig verergeren van financiële situaties tegen te gaan door begeleiding op alle leefgebieden.

Meer financiële problemen

Door corona nemen schulden toe, ook bij jongeren. Veel nieuwkomers komen nu via het  korte lijntje van vluchtelingenwerk en maatschappelijke werk in Grave naar de sociaal raadslieden van Sociom, zodat zij wegwijs gemaakt worden en schulden juist voorkomen worden. Door 30% minder inzet van sociaal raadsliedenwerk (42 vraagstukken minder ten opzichte van 141 in 2020) zal het aantal inwoners in Grave dat (erger) in de schulden en financiële problemen geraakt, in 2023 toenemen. De armoede, en daarmee ook de kloof tussen rijk en arm, zal toenemen. Inwoners in armoede raken geïsoleerd, eenzaamheid ligt op de loer en psychosociale problemen nemen toe.

ONDERSTEUNING VRIJWILLIGERSWERK/OPBOUWWERK

Het opbouwwerk van Sociom samen met het vrijwilligerspunt zorgen ervoor dat iedereen mee kan doen. Om dit te kunnen organiseren is het van belang dat het proces goed begeleid wordt, dat er verbindingen gemaakt worden en dat er meegedacht wordt met wat passend is bij ieders talent en interesse. Individuele inwoners, verenigingen en stichtingen van Grave, die inspiratie of handjes nodig hebben om iets te organiseren, kunnen hiervoor nu nog terecht bij Sociom. Wanneer hierop bezuinigd wordt, heeft dat negatieve gevolgen. Vrijwilligers zullen meer op zichzelf worden teruggeworpen, waardoor het doodbloeden van een goed initiatief het risico is.
Buurtbemiddeling heeft in 2012 in Grave bemiddeld bij 12 inwoners. We zien een
toename van aanvragen. Een bezuiniging zal als effect hebben dat burenruzies escaleren met alle gevolgen van dien.

JONGERENWERK

Jongerenwerkers van Sociom vangen door regelmatige contacten met de jeugd en de
buurt tijdig signalen op over overlast, middelengebruik en inventariseren het gemis aan activiteiten. Daar zetten zij vervolgens op in om de leefbaarheid in de buurten te
verbeteren. Zij betrekken de basisschooljeugd (groep 7/8) preventief bij “het meedoen inde gemeente” en organiseren in Esterade activiteiten, zodat zij naast schermtijd ook
samen met leeftijdgenoten buitenspelen en creatief bezig zijn. Met oudere jeugd hebben ze gesprekken, waarbij sociale vaardigheden worden gestimuleerd. Tijdens activiteiten signaleren ze wat er speelt binnen de jeugd en gaan daar gericht gesprekken over aan.

Toename overlast door jongeren

Ten tijde van corona is gebleken dat meer jongeren ondersteuning nodig hebben. Door 30% te bezuinigen op jongerenwerk heeft Sociom 350 minder contactmomenten met jongeren in 2023 (ten opzichte van 1171 in 2020). Wij voorzien dat de overlast van jongeren daardoor zal toenemen in Grave en dit zal ten koste gaan van de leefbaarheid. Ook zal er minder tijd zijn voor samenwerking met scholen, wat essentieel is in het jongerenwerk. Scholen zijn de vindplaats voor het ophalen van signalen.

MANTELZORG

Wat betreft mantelzorg is een regionale nota vastgesteld voor (collectieve) activiteiten
voor alle gemeenten in het Land van Cuijk. Iedere gemeente draagt hier financieel aan
bij naar rato van het inwonersaantal. Bezuinigingen door de gemeente Grave hebben
daardoor ook gevolgen voor de activiteiten in de andere gemeenten, zoals o.a. de Dag
van de Mantelzorg, informatiebijeenkomsten en de nieuwsbrief. In 2020 hebben 274
mantelzorgers en 29 jonge mantelzorgers de mantelzorgwaardering ontvangen. Een
bezuiniging van 30% betekent dat veel mantelzorgers minder of geen ondersteuning
meer kunnen krijgen in 2023. Dat lijkt ons niet wenselijk, de druk op mantelzorgers is
immers al enorm groot.

Regionale diensten minder beschikbaar
Naast alle hiervoor genoemde dienstverleningen van Sociom zullen ook andere regionale diensten na bezuiniging minder of niet meer beschikbaar zijn.

Te denken valt aan:

Welzijn Op Recept (verwijzingen vanuit huisartsen o.a. naar welzijn i.p.v. naar
specialistische zorg/hulp);

Appke, een app van jongerenwerk Sociom voor jongeren;

Sociom ZINgeving, allerlei gespreksgroepen en activiteiten die betrekking hebben op
zingeving;

Echtscheidingsloket;

Ouderschapsreorganisatie (ORO), een methodiek in het belang van kinderen bij
(v)echtscheidingen;

Platform SamenGrave.

Juist nu tijd om in te zetten op preventie

Als gevolg van Covid-19 lijkt een economische crisis onafwendbaar. Groeiende
werkeloosheid, armoede en schulden zijn aan het ontstaan. Dit veroorzaakt een groot
leed, maar het zal in de toekomst ook leiden tot een toename van dure hulptrajecten,
wanneer kleine problemen te groot worden. En om dat laatste te voorkomen zijn wij van mening dat het nu juist de tijd is om preventief extra hierop in te zetten in plaats van te bezuinigen. Die investering zal zich op termijn dubbel en dwars terugverdienen. En dat dit geen loze kreet is, wordt bevestigd door recent onderzoek van de ‘Erasmus School of Economics’ (bron: https://www.socialevraagstukken.nl/sociaal-werk-rendeert-maar-dat-inzicht-verdient-wel-aanscherping/)

Naast de economische crisis wordt tevens een sociale crisis verwacht. Kansenongelijkheidneemt toe en eenzaamheid en depressie vieren hoogtij. Het tijdig, preventief en laagdrempelig inzetten op ondersteuning vanuit sociaal werk kan ook hier helpen om toekomstige excessen te ondervangen. Op kosten van WMO-zorg zal niet kunnen worden bezuinigd, want daar zijn wettelijke kaders voor. Waar wel op ingezet kan worden, is om deze dure zorg zoveel als mogelijk te voorkomen. Dan hoeft er ook niet voor te worden betaald. Wat nu als bezuiniging wordt ingeboekt, zal straks juist een extra kostenpost
blijken te zijn.

Tot slot

Het doet ons pijn om af te moeten schalen op essentiële onderdelen van ons werk. Dat we ons zorgen maken over de gevolgen daarvan, hebben we in dit schrijven uitgebreid getracht duidelijk te maken. Mocht desondanks toch blijken dat een bezuiniging op sociaal werk onvermijdelijk is, dan is Sociom benieuwd naar uw visie als college en gemeenteraad aan welke doelgroep(en) de rekening van de bezuiniging zal worden gepresenteerd.

Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben.

Met vriendelijke groet,

Roland van der Heijden
Directeur-bestuurder