Graafse Meedenker Leo de Vreede: Een burgemeester is geen robot!
GraverMaat: Vanavond (maandag 6 januari) wordt in het stadhuis de jaarlijkse nieuwjaarsbijeenkomst gehouden.
Misschien horen we vanavond meer over zijn visie???
Op de blog van Leo de Vreede trof ik ook zijn ingediende zienswijze aan.
Onder dit artikel treft u zijn zienswijze aan.
Een burgemeester is geen robot!
Een robot is een machine die veel handelingen van een mens kan overnemen en dikwijls beter en sneller dan een mens kan. Tegenwoordig nemen dergelijke apparaten ook hersenwerk over en kunnen worden gebruikt om beslissingen te nemen. Maar het zijn en blijven machines die hun kennen en kunnen baseren op resultaten uit het verleden. En dat is geen garantie voor de toekomst
Robotten en computers missen een “typisch menselijke eigenschap” die moeilijk in een paar woorden is te beschrijven. Termen als intelligentie, boerenverstand, intuïtie, talent, gouden handjes en creativiteit zijn erop van toepassing. Mensen zijn op dit gebied verschillend. Daarom zijn er mensen die vooral geschikt zijn om met hun handen mooie dingen te maken en anderen die weten waar Abraham de mosterd haalt of begrijpen waarom de zeespiegel de komende jaren gaat stijgen. Zo komt het ook dat er mensen zijn die mede door hun ”typisch menselijke eigenschap“ geschikt zijn om burgemeester te worden. Om goed te kunnen functioneren moeten zij hun “typisch menselijke eigenschap”, met als uitkomst hun persoonlijke mening, natuurlijk wel inbrengen.
En dat geldt niet uitsluitend voor zaken waar burgemeesters het voor het zeggen hebben, maar ook voor zaken waar zij in het uitoefenen van hun taak mee te maken krijgen. Of er een algemeen vuurwerkverbod komt wordt door het parlement bepaald. De parlementsleden zijn er echter nogal huiverig voor. Een flink aantal burgemeesters heeft hun persoonlijke mening dat zo’n algemeen vuurwerkverbod voor een goed functioneren als burgemeester nodig is, inmiddels openbaar gemaakt. En reken maar dat die mening invloed heeft.
Het zal inmiddels wel duidelijk zijn dat ik dit schrijf naar aanleiding van de stellingname van de burgemeester van Grave inzake de herindelingsplannen in het Land van Cuijk. De gemeenteraad van Grave, die inderdaad uiteindelijk de koers bepaalt, komt er niet uit. De burgemeester heeft wel een mening maar wil die niet kenbaar maken en dus niet inzetten.
Een wezenlijk onderdeel van de taak van een burgemeester als voorzitter van de gemeenteraad is ook die raad te behoeden voor verkeerde beslissingen. Dat is ook al nodig omdat de meeste besluiten door het college, waar de burgemeester deel van uitmaakt, of door de burgemeester zelf moeten worden uitgevoerd. Het is niet voor niets dat het normaal is dat raadsbesluiten zijn gebaseerd op collegevoorstellen. Via een motie kan de raad het college opdragen met een voorstel te komen. En als het college daar geen zin in heeft of er de zin niet van inziet kan de raad met een initiatiefvoorstel komen. Het reglement van orde schrijft daarbij zelfs voor dat het college over het voorstel zijn mening mag geven. De mening van de burgemeester is dus belangrijk!
Terwijl alles er op wijst dat de mening van een college en burgemeester wel degelijk belangrijk zijn in het besluitvormingsproces ben ik nog geen enkel argument tegengekomen waarop de burgemeester zijn opstelling baseert.
Dat de gemeenteraad dit blijkbaar zonder meer accepteert is vreemd. Die raad wil ons toch straks om onze mening vragen. En dan zou de mening van iemand van wie mag worden verwacht dat hij op dit terrein een visie heeft, en dat ook zelf toegeeft, gemist kunnen worden?
We hebben niet voor niets een denkend mens als burgemeester en geen robot.
Zienswijze Herindeling Cuijk, Boxmeer Sint Anthonis
Grave 19 december 2019
Geachte colleges,
Inleiding
In zijn zienswijze doet de gemeenteraad van Grave nog steeds geen éénduidige uitspraak over het al of niet deelnemen aan het samenvoegen van de gemeenten Boxmeer, Cuijk, Grave, Mill en St. Anthonis. De zienswijze blijft beperkt tot de consequenties van de nu voorgenomen herindeling voor de ambtelijke organisaties. Daarbij wordt de gemeente Cuijk ten onrechte verantwoordelijk gehouden voor mogelijke problemen en het oplossen daarvan.
Ik voel mij daarom niet vertegenwoordigd door deze gemeenteraad en dus dien ik zelf een zienswijze in.
Samenvatting van de zienswijze
- Grave en Mill dienen van begin af aan deel uit te maken van de nieuwe gemeente Land van Cuijk. Mochten deze gemeenten daartoe niet zelf besluiten dan dienen provincie en of parlement die gemeenten hiertoe te dwingen.
- In de huidige samenleving is interesse van de bevolking voor het overheidswerk niet meer vanzelfsprekend. Bij de inrichting van de nieuwe gemeente dient aan dit aspect aandacht te worden besteed. Kernendemocratie, wat dat ook moge inhouden, is daarvoor te beperkt. Themademocratie is een betere benadering.
- Zo lang Grave en/of Mill niet daadwerkelijk tot meedoen hebben besloten moeten inwoners en organisaties, wanneer zij dat wensen, in de gelegenheid worden gesteld deel te nemen aan de inrichting van de nieuwe gemeente;
- De wens van Grave wel gebruik te maken van ambtelijke ondersteuning door de nieuwe gemeente is niet consequent. Bestuur en ambtelijk apparaat van een gemeente dienen een organisatorische eenheid te zijn. Een samenwerkingsverband dat ook maar enigszins lijkt op de huidige CGM-constructie is uit den boze.
Ad 1 Het herindelingsplan
Inleiding
In het huidige Nederlandse bestuur is de woonplaats, in de vorm van de gemeente, de kleinste bestuurlijke organisatie. Die structuur sluit niet meer aan op de maatschappelijke ontwikkelingen. De woonplaats is niet meer het bindend element. Schaalvergroting in de vorm van samenvoegen van gemeenten is lang de manier geweest om de ontwikkelingen te volgen. Tussenvormen zoals streekgewesten en deelgemeenten zijn uitgeprobeerd en weer verlaten. Een bestuurlijke organisatie gebaseerd op thema’s zou meer voor de hand liggen. We kennen het waterschap van ouds als functionele democratie. De huidige gemeenschappelijke regelingen waarbij per onderwerp gemeenten rond een thema zijn gegroepeerd gaan al in die richting. Alhoewel die gemeenschappelijke regelingen een eigen bestuur hebben moeten de formele beslissingen door gemeentebesturen worden genomen. Ook vallen grenzen samen met de huidige gemeentegrenzen en dat is vanuit het onderwerp vaak niet logisch.
Onder de huidige wetgeving is samenvoegen van gemeenten echter het enige middel om beter functioneren van het lokale bestuur te bereiken. De overdracht van een groot aantal zorgtaken van het rijk naar de gemeenten heeft de noodzaak tot schaal vergroten versterkt.
De situatie in het Land van Cuijk
Jaren van overleg tussen de 5 gemeenten in het Land van Cuijk en inschakelen van deskundigen hebben geleid tot het advies aan de vijf gemeenteraden om te besluiten samen één gemeente te gaan vormen. Alle 5 gemeentebesturen hebben aan dit advies meegewerkt, maar de wet schrijft voor dat alle betrokken gemeentebesturen daarmee instemmen alvorens de formele procedure kan worden ingezet. De gemeenten Grave en Mill hebben niet ingestemd.
Nu 2 gemeenten die keuze niet hebben gemaakt maar of, zoals Grave, een uitspraak hebben uitgesteld of, zoals Mill, het voorstel hebben afgewezen zijn er twee mogelijkheden:
- Het werk van meer dan vijf jaar overdoen en zoeken naar een andere oplossing voor alle vijf de gemeenten zonder tot één gemeente te komen.
De nu gekozen aanpak Sint Anthonis, Boxmeer en Cuijk samenvoegen lijkt logisch maar is niet gebaseerd op de gemeenschappelijke rapportage. Er wordt geen oplossing geboden voor Grave en Mill, maar daarvan kan gezegd worden dat ze daar zelf voor hebben gekozen.
Het door Grave wederom aangedragen alternatief samenvoegen van Cuijk Grave en Mill lijkt eveneens logisch omdat die gemeenten al enkele jaren hun ambtelijke ondersteuning in een gemeenschappelijke regeling CGM hebben gestopt; een organisatorisch monstrum dat alleen was bedoeld als opstap naar één gemeente Land van Cuijk. Maar ook dit alternatief heeft geen basis in de voorgeschiedenis en het laat Boxmeer en Sint Anthonis in de kou staan. En die gemeenten hebben daar niet voor gekozen. Inmiddels heeft Cuijk dat alternatief ook afgewezen.
Het voor de hand liggende alternatief in de vorm van twee gemeenten in het Land van Cuijk waarbij Mill en Grave een gemeente vormen naast de nieuwe gemeente Land van Cuijk is blijkbaar voor niemand aantrekkelijk en dat is terecht.
Een redelijk alternatief voor één gemeente Land van Cuijk is er dus niet en daarom resteert de tweede mogelijkheid.
- De gemeenteraden van Grave en Mill alsnog bewegen met het herindelingsplan in te stemmen.Dat kan door acties binnen die gemeenten.
In Mill is die actie gaande en is besloten eind januari een uitspraak van de burgers te vragen. Ik heb bedenkingen tegen een dergelijke aanpak. De gemeenteraad moet uiteindelijk beslissen en kan zich daarbij verschuilen achter het altijd voor discussie vatbare resultaat van een dergelijke opiniepeiling. Als de uitslag zo uitvalt dat de raad van Mill op die basis kan instemmen met één gemeente Land van Cuijk is dat een stap in de richting die voor het Land van Cuijk nog steeds als beste wordt gezien. Maar het kan ook zo zijn dat de uitslag de raad dwingt om te besluiten dat Mill niet meedoet. Wat moet er dan gebeuren?
In Grave hebben de voor- en tegenstanders van de ene gemeente zich ingegraven. De CDA-fractie, voorstander van één gemeente, heeft zich in de coalitie verbonden daar deze zittingsperiode niet meer over te praten. Aan de andere kant hebben de voorstanders van een eigen gemeente Grave ook nog geen definitieve uitspraak daarover aan de gemeenteraad gevraagd. Alle pogingen om uit de impasse te komen worden afgewezen of genegeerd.
Een gemeentebestuur kent drie organen, de gemeenteraad, het college en de burgemeester. Samen moeten die de gemeente in dezelfde, en liefst goede, richting besturen. Nu de gemeenteraad van Grave er niet uitkomt zou actie van het college en/of de burgemeester kunnen helpen de Graafse raad een verstandige beslissing te nemen. Het college houdt zich afzijdig en de burgemeester heeft als standpunt dat hij zijn mening niet in zijn functioneren hoeft in te brengen.
Grave komt er dus niet zelf uit.
In zijn zienswijze benadrukt ook het provinciebestuur dat het doel nog steeds is dat er één gemeente in het Land van Cuijk komt. Het is daarom noodzakelijk dat de CBA-gemeentebesturen en ook de provincie alles in het werk stellen ook in Grave de burgemeester, het college, de gemeenteraad en de burgers ervan te overtuigen dat één gemeente Land van Cuijk de beste toekomst biedt. Een definitief herindelingsbesluit kan dan door 5 gemeenten worden genomen en niet door 3 zoals nu voor maart 2020 is voorzien.
Ad 2 Rol van de bevolking.
Ter Inleiding
We leven in een parlementaire democratie. Dat wil zeggen dat we eens in de vier jaar een gemeenteraad kiezen. Die gemeenteraad neemt de beslissingen en wij worden geacht die beslissingen te accepteren, ook als het eigen belang iets anders zou willen. In de huidige tijd is de daarvoor noodzakelijke gezagsgetrouwheid en solidariteit veel minder aanwezig dan in het verleden. Dat moet worden ondervangen door te zorgen voor draagvlak voor een nog te nemen besluit. Draagvlak wordt gekweekt door de bevolking vanaf het begin te betrekken bij de ontwikkeling van een project. Interactieve informatie is daarbij het instrument. Een opiniepeiling is een meetinstrument dat kan dienen om te beoordelen of een project rijp is voor een beslissing of dat er meer moet worden gedaan aan draagvlak kweken. Een referendum is een manier om besluiten te nemen die eigenlijk niet in een parlementaire democratie past en is alleen bruikbaar voor keuzes waarbij geen belangenafweging nodig is.
Het is tegenwoordig makkelijker mensen bereid te vinden te protesteren tegen een genomen beslissing dan mee te werken aan het tot stand komen van een besluit in het algemeen belang.
Draagvlak verkrijgen is dus niet eenvoudig.
Betrokkenheid tot nu toe en in het vervolg
Tot nu toe heeft het hele proces zich voornamelijk afgespeeld binnen de kringen van de gemeenteraden. Pas op het laatste moment werden openbare informatieavonden georganiseerd die dan ook matig werden bezocht.
De voordelen van een grotere gemeente zijn vooral direct merkbaar in de besluitvormingsprocessen. De burger zal vooral direct worden geconfronteerd met de nadelen, voornamelijk in de vorm van een grotere fysieke afstand tot de bestuursorganen. Met huidige technieken zijn daarvoor goede oplossingen voorhanden.
Als we de moderne mensen willen laten leven en werken in een moderne gemeente Land van Cuijk moeten we die mensen vanaf nu bij de opbouw van die gemeenten betrekken. Kernendemocratie is het kernbegrip dat zal worden toegepast. Dat suggereert dat sterk wordt gekeken naar de wijken, dorpen en de ene stad die straks samen de gemeente vormen. Ik vind dat te beperkt. Er zijn inderdaad zaken die per kern geregeld en beleefd kunnen worden, maar een groot deel van het leven speelt zich af buiten de directe woonomgeving en daar moeten we ons ook allemaal mee kunnen bemoeien. Kernendemocratie moet daarom een onderdeel zijn van themademocratie. En ook dat begrip moet door bestuurders en inwoners samen worden uitgewerkt.
Ook bij de opbouw van het ambtenarenapparaat kan inbreng van inwoners goed worden gebruikt.
Alles bij elkaar in één zin? Samen kunnen we van de gemeente Land van Cuijk iets moois maken.
Ad 3 Betrokkenheid gemeenten Grave en Mill
Als er van wordt uitgegaan dat er één gemeente Land van Cuijk moet komen is het logisch dat de besturen en inwoners van alle gemeenten vanaf nu worden betrokken bij de inrichting van de nieuwe gemeente. Natuurlijk is het wat lastig de gemeentebesturen er daadwerkelijk bij te betrekken zolang zij niet hebben besloten. Het uitnodigen van wijk- en dorpsraden en andere maatschappelijke organisaties is wel mogelijk. In ieder geval moet informatie voor de inwoners en ondernemers in Grave en Mill goed bereikbaar zijn. Naar mijn idee is alleen bij de definitieve keuze van de vestigingsplaats noodzakelijk dat bekend is of Grave en Mill meedoen.
Ad 4 De gemeente Grave als partner bij de ambtelijke organisatie
De gemeenteraad van Grave geeft in zijn zienswijze veel aandacht aan de positie van de huidige gemeenschappelijke organisatie CGM. De voorgenomen fusie heeft inderdaad grote invloed op de toekomst van CGM en daar moet rekening mee worden gehouden. Dat zal het eenvoudigst zijn als Grave en Mill aan de fusie meedoen. De raad van Grave heeft daartoe niet besloten en daarmee Cuijk gedwongen uit de gemeenschappelijke regeling te treden. Het is daarom Grave en niet Cuijk die als spelbreker optreedt. Dat de raad van Grave dit nog als argument voor een fusie van Cuijk, Grave en Mill hanteert is te gek voor woorden.
Als mijn zienswijze wordt gevolgd wordt vanaf nu gewerkt aan één gemeente in het Land van Cuijk en dus één ambtelijke organisatie. Daarin kunnen CGM en de ambtelijke organisaties van Boxmeer en St. Anthonis worden opgenomen. Dat zal consequenties hebben voor de medewerkers, maar dat is normaal bij deze processen en daar zijn regels voor.
Als Grave en/of Mill niet betrokken worden bij de herindeling zal Cuijk zich moeten houden aan de regels die voor uittreden uit de gemeenschappelijke regeling CGM van toepassing zijn. Grave en Mill zullen dan zelf moeten zorgen voor eigen ambtelijke organisaties en dat zal niet eenvoudig zijn.
Naar mijn mening is een constructie als CGM, waarbij drie gemeentebesturen één ambtelijke organisatie aansturen ongewenst. CGM is opgericht als aanloop naar een bestuurlijke fusie. Een nieuwe gemeenschappelijke regeling met Mill, Grave en de gemeente Land van Cuijk acht ik uitgesloten. Niet verder moet worden gegaan dan dat Grave en Mill capaciteit kunnen inhuren bij de nieuwe gemeente, zoals bij een particulier bureau.
Slotwoord.
Het originele voorstel geeft 1 januari 2023 als startdatum voor de nieuwe gemeente. Het nu voorliggende plan gaat uit van een fusie per 1 januari 2022. Voor mij en vele anderen is het duidelijk dat één gemeente Land van Cuijk het beste is. Daarom moet alles op alles worden gezet om de gemeenteraden van Grave en Mill hiervan te overtuigen. Als dit tot een latere ingangsdatum leidt moet dat maar.
Met vriendelijke groeten
Leo de Vreede
Afschrift:
Gemeentebestuur Grave;
CDA-fractie Provinciale Staten Noord Brabant;
CDA-fractie Tweede Kamer;
Regionale pers