De Graafse begroting gezien door de bril van Edwin van Kraaij.

Van Kraaij begint meteen maar met zijn conclusie. Hij citeert daarbij uit het jaarverslag van het college: “de financiële positie van Grave is voldoende op orde. De schuldenpositie is relatief constant de afgelopen jaren en loopt de komende jaren niet op.” Merkwaardig dat een raadslid zo’n conclusie van het college klakkeloos overneemt. Van Kraaij zegt dat hij van zijn vader geleerd heeft om eerst de feiten bij elkaar te zoeken alvorens je ergens een mening over te vormen. Kritiekloos overnemen van beweringen, heeft weinig te maken met ‘de feiten bij elkaar zoeken’. Overigens is de ontwikkeling van de schuldenpositie van Grave inderdaad relatief constant maar dan wel in negatieve zin. Het wordt met het jaar erger. Daar hoor je Van Kraaij niet over.

Van Kraaij haalt vervolgens nog een ‘gezagsdrager’ van stal, de accountant die hij een onafhankelijke vertrouwenspersoon noemt. Van Kraaij maakt (bewust?) een veelgemaakte fout. Als de accountant de jaarrekening goedkeurt, dan zit het wel goed met de financiën, zo wordt vaak (en kennelijk ook door hem) gedacht. Echter, een accountant controleert vooral de boekhouding. Is er niet gerommeld en zit de financiële administratie goed in elkaar?

De accountant constateert dat de gemeente in 2017 meer heeft uitgegeven dan er binnen is gekomen, “maar dat is geen reden om je zorgen over te maken”, citeert Van Kraaij. Over een incidentele overschrijding hoef je je misschien geen al te grote zorgen te maken maar de verliezen van Grave zijn gewoon structureel.
In de jaren 2012 t/m 2017 werden er ieder jaar, behoudens 2013, exploitatieverliezen geleden waardoor de schuldenpositie in een bijna constante lijn opliep van €5.810.000 in 2012 naar €21.319.000 in 2017.
Volgens de begroting van 2019-2022 zal de schuldenpositie de komende jaren nog verder oplopen naar € 28.819.000 in 2020. Een verslechterde schuldenpositie sinds 2012 van gemiddeld € 2.556.555 per jaar. Als Van Kraaij stelt dat de schuldenpositie de afgelopen jaren relatief constant is en de komende jaren niet op zal lopen dan is dat gewoon niet waar. Ook wat betreft de netto schuld zit hij er behoorlijk naast. Sinds 2012 liep het kengetal “Netto schuld per inwoner” (schuldevolutie) van ca. € 620 positief in 2012 naar € 620 negatief in 2017 en zal volgens de begroting van 2019 tot 2020 nog verder zakken naar € 1817 in 2020. In negen jaar tijd een negatieve netto schulden evolutie van € 2437 per inwoner. Tel uit je winst.

Ook voor 2018 staan alle seinen op rood en zal waarschijnlijk weer verlies worden geleden.
Sprekender is om de schuldenlast eens per inwoner uit te drukken. In 2010 bedroeg deze 500 euro, in 2017 gegroeid naar 1722 euro per inwoner. Die schuld zal nog verder oplopen. Voor 2019 moet nu al ernstig rekening worden gehouden met een tekort van € 586.000 op het Sociaal Domein. Het zal (later) niet de enige tegenvallende post blijken.

Om zijn beweringen kracht bij te zetten, schotelt Van Kraaij ons een tweetal zogenaamde kengetallen voor waaruit hij merkwaardige conclusies trekt. Van Kraaij haalt daarvoor een anonieme deskundige van stal. Hij komt tot de slotsom dat Grave “ruim 14 keer zoveel heeft om financiële risico’s op te vangen”. Veertien keer zoveel van wat is dan de vraag. Bij elk tekort, voor elke investering moet Grave gaan lenen. Het vermogen waar Van Kraaij op doelt zit bijna volledig in de stenen van gebouwen, scholen, asfalt, straatstenen en stoeptegels). Er kan niets mee worden betaald *1).
Van Kraaij heeft nog een ‘kengetal’ in de achterzak, de structurele exploitatieruimte *2). Voor 2019 kon het College geen sluitende begroting presenteren. De raad moest het maar zeggen. Er is vervolgens flink met de kaasschaaf over allerlei posten gegaan (waarvan het maar de vraag is of die bezuinigingen gehaald kunnen worden). Daarnaast gaan komend jaar de hondenbelasting en de onroerendzaakbelasting omhoog. Zo kom je er voor een jaartje wel weer uit. Van Kraaij vindt dat daar iets aan gedaan moet worden om er vervolgens het zwijgen toe te doen.
Dat is lekker gemakkelijk, wetende dat boven zelfstandig Grave zich donkere wolken samenpakken.

In een rapport over de regio Noordoost Brabant staat over Grave te lezen:
De demografische ontwikkeling blijft ook achter bij het landelijke tempo. Ten opzichte van Noordoost-Brabant zijn er relatief weinig gezinnen in Grave en is de bevolking sterk vergrijsd. Hierdoor is de natuurlijke aanwas klein. Hierdoor staat Grave aan de vooravond van een omslag in de ontwikkeling en samenstelling van de bevolking. In het komende decennium zal het aantal ouderen in Grave toenemen, terwijl het inwonertal van de gemeente gestaag zal afnemen.

Dat voorspelt weinig goeds voor de financiële positie van een zelfstandig Grave. Wat denken van Kraaij en zijn kompanen daaraan te gaan doen?

Wil Baaijens en Hans Satter; www.gravepolitiek.nl 

1*) De Vereniging Nederlandse Gemeente (VNG) is daar duidelijk over. In hun brochure/handleiding ‘Houdbare gemeentefinanciën’ staat klip en klaar dat vermogen/ eigen vermogen/reserves fictieve posten zijn, op de balans eigenlijk lucht zijn. Ze representeren niets, het is geen geld.
2*) Dit is geen kengetal. Het drukt geen verhouding uit, is een hard gegeven.
3*) Provincie Noord-Brabant, Rabobank: Prestatieonderzoek Ge