Gemeenten neigen nog naar monisme.
Hoe pakt de dualisering van het gemeentebestuur uit in de praktijk? Jos Hessels, burgemeester van Echt-Susteren, promoveert erop.
Betere, inhoudelijkere debatten. Scherpere controle. De invoering van dualisme in 2002 moest de gemeentepolitiek laten opbloeien. Wethouders waren niet langer volksvertegenwoordigers en lid van de raad, waardoor de verantwoordelijkheid van raadsleden en wethouders duidelijker gescheiden waren.
Om echt weerwerk te kunnen bieden aan het college, zouden raadsleden voortaan ondersteuning krijgen van ambtenaren, en deskundigheid kunnen inkopen.
Maar van die ondersteuning is weinig terechtgekomen, constateert de burgemeester in zijn proefschrift Raad zonder raadgevers?, waarop hij promoveert aan de Radboud Universiteit.
Waarom houden gemeenten zich niet aan die afspraak?
”Dat is vaak het gevolg van symboolpolitiek: kruimelbezuinigingen, om maar niet de indruk te wekken dat politici zakkenvullers zijn. Het effect is het tegenovergestelde, want de democratische controle verslechtert.
U constateert ook dat minder dan 40 procent van de gemeenten beschikt over de voorgeschreven ambtsinstructie voor de gemeentesecretaris, de hoogste ambtenaar. Waar is die voor nodig?
”Om het dualisme echt te laten functioneren. Raadsleden hebben namelijk recht op ambtelijke ondersteuning, maar de gemeentelijke medewerkers die moeten helpen, zoals de gemeentesecretaris, vallen onder de wethouder. In geval van conflicten is het belangrijk dat de positie van die secretaris is verankerd in een instructie.
Is er op lokaal niveau wel echt sprake van dualisme?
”In veel gevallen niet. Nogal wat gemeenten neigen naar vasthouden aan monisme. Men wil grip houden op alles, zaken regelen via achterkamertjespolitiek.
Kennelijk willen veel gemeenten geen dualisme. Is het erg, als ze op oude voet verder gaan?
”Ik denk het wel. De lokale democratie gaat er beter door functioneren. Bovendien hebben gemeenten zich aan wetten en regels te houden.”
U doet een aantal aanbevelingen, onder meer gemeenten dwingen tot fractieondersteuning.
”Inderdaad. Maak iedereen bewust van zijn rechten.”
Bron: NRC