Ben Litjens keek door de kleren van de keizer. Chapeau!

Webmaster: zie ook de reactie op dit artikel!!!

Gemeente Grave houdt ons voor de gek.

Met interesse hebben wij de ingezonden brief van Louis Sparidans, “Gemeente Grave houdt ons voor de gek”, gelezen in de ARENA van 6 januari 2018. Wij nemen de vrijheid enige kanttekeningen bij zijn artikel te plaatsen.

1e.) Gegoochel met cijfers.
Volgens de programmabegroting van 2017 – 2020 (blz. 78) bedroegen op 31-12- 2017:
• Het vreemd vermogen (oftewel de totale schuldenlast) van onze gemeente; € 21.865.000.
• Het eigen vermogen; € 19.969.000.
• Het totaal Activa (balanstotaal): € 48.844.000.

In de programmabegroting van 2018-2021 (blz.78) bedroeg op 31-12-2017, dus ook op 01-01-2018:
• Het vreemd vermogen van onze gemeente; € 35.159.000.
• Het eigen vermogen; € 17.333.000.
• Het totaal Activa (balanstotaal); € 60.511.000.

Als raad en college de burgerij programmabegrotingen voorschotelen met cijfers die zo ongewis zijn als hierboven weergegeven, wordt het tijd dat de raad zich nadrukkelijker richt op de belangen van de burger en deze overtuigender en transparanter gaat behartigen.

2e.) Solvabiliteit/ solvabiliteitsratio.
De meeste gemeenten, ook Grave, moeten schulden maken (geld lenen) voor aanschaf van bezit. Dat is een algemeen geaccepteerd gegeven. Hoe hoog de schulden mogen oplopen is een politieke keuze die de gemeenteraad moet maken. Daarbij speelt wel een belangrijke rol dat de schulden ook op langere termijn beheersbaar moeten blijven. Dit om naast de schuldverplichtingen (rente en aflossingen) voldoende financiële ruimte over te houden voor de noodzakelijke uitgaven voor de publieke voorzieningen. Een sterk oplopende schuld kan erop wijzen dat de gemeentefinanciën dreigen te ontsporen. Om na te kunnen gaan of de gemeentelijke financiën netjes in de rails (blijven) lopen is er een financieel kengetal ontwikkeld dat aangeeft in hoeverre de gemeente aan haar lange termijn verplichtingen kan voldoen. We hebben het over de solvabiliteitsratio, oftewel de mate van de financiële kredietwaardigheid van een gemeente en daarmee haar leencapaciteit aan de hand van de cijfers in de jaarstukken en programmabegrotingen.
De solvabiliteitsratio wordt berekend met de solvabiliteitsformule *1):
• {Eigen vermogen / Totaal Activa} X 100% = Solvabiliteitsratio in %.

Passen we deze formule toe op de opgevoerde cijfers uit de programmabegroting 2018-2021 – die uitgaat van een eigen vermogen van €17.333.000 en een Totaal Activa van € 60.511.000- dan komen we op een solvabiliteitsratio van 28,6%:
• {17.333.000 / 60.5111.000} X 100% = 28,6 %

Een solvabiliteitsratio zonder normstelling zegt niet zoveel. Voor de landelijke normstelling geldt:
• Een solvabiliteitsratio hoger dan 50% is voldoende
• Ligt de ratio tussen de 20 en 50% dan is zij matig tot zeer matig
• Daalt de solvabiliteitsratio onder 20%, dan zal de gemeente moeite hebben met haar kredietwaardigheid en is zij op weg om snel een artikel 12-gemeente worden. Een gemeente kan in Nederland namelijk niet failliet gaan.

3e.) Neerwaartse trend.
De cijfers uit de jaarrekeningen van 2009 t/m 2016 en de programmabegrotingen van 2017 en 2018 geven te zien dat er een continue neerwaartse ontwikkeling gaande is van de jaarlijkse solvabiliteitsratio’s. Onderstaande tabel laat zien dat, met uitzondering van de jaren 2012 en 2014, tussen eind 2009 en begin 2018 de solvabiliteitsratio van de gemeente Grave zich neerwaarts ontwikkeld heeft, van voldoende (52,6%) naar zeer matig (28,6%). Dat daarmee ook haar kredietwaardigheid sterk is aangetast behoeft geen betoog. Aan de al jarenlange te hoge OZB-aanslagen en/of rioolheffingen zal ook in de komende raadsperiode zonder drastische maatregelen geen einde komen.

2009         52,6%
2010          51,1%
2011          48,4%
2012          55,2%
2013          44,9%
2014          48,8%
2015           44,1%
2016           40,2%
2017           40,1%
2018          28,6% *
*) per 1 januari 2018.

4e.) Enkele Kanttekeningen.

Kanttekening 1.
De hogere solvabiliteitsratio in 2012 (55,2 %) is te danken aan het vrijvallen van een 5-jarige garantiebelegging van € 5.000.000 (geblokkeerde reserve) en een daaraan gekoppelde beleggingswinst van ca.€ 1,2 miljoen. Samen € 6,12 miljoen. Dit bedrag werd aangewend om de toenmalige langlopende schuld van € 6.120.000 nagenoeg af te lossen tot nog maar een schuld van € 2000,- (tweeduizend euro). In hetzelfde jaar werden ook de overlopende passiva teruggebracht van € 1.989.000 naar € 867.000. Hoewel het eigen vermogen in de balans van 2012 met ca. € 900.000 terugliep ten opzichte van 2011, is de verbetering van de solvabiliteitsratio verklaarbaar door de sterkere afname van de Totaal Activa in de noemer van solvabiliteitsformule (noemereffect).
De aangehaalde cijfers kunt u vinden op blz. 132, 135 en 136 van de jaarrekening 2012, onder hoofdstuk 3.2. Balans en toelichting.

Kanttekening 2.
De lichte opleving van de solvabiliteit in 2014 is te verklaren uit de onrechtmatige overheveling van €2.000.000 uit de rioolvoorziening naar de algemene middelen of reserves. Wij komen hierop nog terug.

Kanttekening 3.
In 2017 was er een vrijval van een 10-jarige garantiebelegging van € 5 miljoen met een daaraan gekoppelde beleggingswinst van ca €2.7 miljoen. Ondanks de vrijval van de beleggingsinleg en de uitkering van de beleggingswinst (samen ca. € 7,7 miljoen op 1 december 2017) is de solvabiliteitsratio op 1 januari 2018 volgens de programmabegroting 2018-2021 toch verder gezakt naar 28,6%. Hoe moet dat verklaard worden? In de kadernota van 2018-2021, toch de basis van de programmabegroting 2018-2021, zijn geen aanwijzingen voor een zo sterke achteruitgang van de kredietwaardigheid of een dreigende financiële ontsporing van onze gemeente te vinden. Of zou het misschien zijn dat e.e.a. liever niet in de onderzoeksrapporten van Partners+Pröpper en Berenschot zou terechtkomen?

Kanttekening 4.
Hoewel de opbouw van beleggingswinsten niet op de balans vermeld behoeven te worden (Stille reserves), moeten die wel bij de raad bekend zijn, zeker als het bedrag in het jaar van een programmabegroting al bekend is. Zij behoren zowel in de jaarstukken als in de programmabegrotingen vermeld te worden in paragraaf 2; Weerstandsvermogen en risicobeheersing onder ‘Weerstandscapaciteit’. (Begroting 2017, blz. 64. Begroting 2018, blz.62.)
Bij een transparante gemeentelijke boekhouding zouden meer burgers zich kunnen afvragen
waarom een sterke verhoging van het OZB-tarief nodig is, gezien het extra bedrag aan de vrij besteedbare stille reserve van € 2,7 miljoen? De vraag wordt nog gecompliceerder, wanneer we de keuzes van ons gemeentebestuur plaatsen in het kader van de onrechtmatige overheveling van € 2 miljoen uit de rioolvoorziening in 2014.

Kanttekening 5.
De financiële gegevens in het staafdiagram ‘Langlopende leningen’ op blz. 77 van de programmabegroting 2018-2021 kloppen niet met de cijfers van de begrotingsbalans balans op blz. 78.

Kanttekening 6.
Op blz. 77 van de programmabegroting 2018-2021 onder de kop “Financiering lang” staat dat de restantschuld voor de langlopende leningen € 9,236 zou bedragen per 1 januari 2018. Op blz.78 van de begroting 2018-2021 staat echter in de balanskolom 31-12-2017, ( in wezen dus ook op 01-01-2018) een bedrag van € 28,2 miljoen aan langlopende leningen. Impliceert dit dat er in 2017 voor een bedrag van € 19 miljoen aan langlopende leningen is aangegaan?
In welke raadsvergadering is dat door de raad gesanctioneerd?
Of interpreteren wij hier de opgevoerde cijfers niet juist?

Kanttekening 7.
Hoewel niet direct relevant, viel ons op dat blz. 10 en 11 van de begroting 2017-2020 uit de begroting van 2016-2019 komen (zie onder aan de bladzijden). Dit geeft toch wel een slordige indruk; zeker in een financieel document.

5e.) Tenslotte.
Met de stelling van Louis Sparidans, dat “de gemeente Grave ons voor de gek houdt”, kunnen wij het in grote lijnen eens zijn. Maar dat alleen de coalitiepartijen (waarom wordt alleen de LPG expliciet genoemd?), de burgemeester en wethouder Joon ons voor de gek houden, lijkt ons een gekleurde voorstelling van zaken.
Uitgezonderd raadslid Ben Litjens (het enige raadslid dat door de kleren van de keizer heen heeft gekeken. Chapeau!!!) hebben alle Graafse raadsleden, ook die van Keerpunt 2010 en VPGrave, om hen moverende redenen de kadernota’s, begrotingen en jaarstukken jaar op jaar in de twee laatste raadsperiodes goedgekeurd. Zodoende hebben alle raadsleden flink wat boter op het hoofd wanneer de vraag beantwoord moet worden in welk “Niemandsland” de inzet van ons belastinggeld is terechtgekomen. *2) Het totaal mislukte project Wisseveld laat trouwens zien dat zo’n “Niemandsland” in Grave zelfs fysieke contouren kan aannemen.
Volgens Arno Visser, de president van de Algemene Rekenkamer, is een betere boekhouding een investering in transparantie, vertrouwen en betere democratie. *3)

M.v.g. Ben Bongaards, Wil Baaijens.
www.gravepolitiek.nl