Raadsleden vormen in de gemeenteraad het hoogste bestuursorgaan. Is dat in de praktijk ook zo en wat is er nodig om de nieuwe raad krachtiger te maken? Raadslid.Nu houdt over deze vragen op vrijdag 17 maart in Delft de Dag voor de Raad. Prof. mr. Remco Nehmelman, hoogleraar publiek organisatierecht Universiteit Utrecht en lid Raad voor het openbaar bestuur, geeft nu al antwoord.

De gemeenteraad is volgens de wet het hoogste bestuursorgaan in het lokaal bestuur. Vindt u dat de gemeenteraad deze formele positie waarmaakt?

‘’Op afstand zeg ik dat die positie niet wordt waargemaakt. Het is het full time college dat wikt en uiteindelijk ook beschikt. Dat kan ook niet anders met parttime raadsleden. De taken van de gemeenten zijn veelal zo omvangrijk geworden (of gaan die nog worden) dat meer tijd nodig is om het college goed te volgen. Daarnaast de enorme toename aan samenwerkingsverbanden waarbij de raad op afstand wordt geplaatst voor hetgeen zij uiteindelijk wel zijn gekozen door de plaatselijke bevolking. Alleen meer tijd (evt. met minder raadsleden) en betere samenwerking en waarschijnlijk op termijn opschaling zal kunnen leiden dat de raad weer het grondwettelijke hoofdschap waar zal kunnen maken.’’

Deze raadsperiode is de druk toegenomen op de raad om mee te werken aan de participatieve democratie. Wat vindt u van de inspanningen van de gemeenteraad om inwoners meer te betrekken bij de lokale democratie?

‘’Ik begrijp dat de raad daarin mee wil en soms zelfs moet gaan. Maar de participatieve democratie heeft nadelen die niet moeten worden onderschat zoals bereik je wel de juiste groep ook met loting, anders gezegd zijn het niet altijd dezelfde personen die meedenken/doen binnen de gemeente. Een groot aantal inwoners heeft daar geen zin of tijd voor en dan zijn beslissingen van die andere participerende burgers niet representatief (althans onvoldoende). Raadsleden moeten zich bezinnen op wat volksvertegenwoordigen inhoudt anno 2017. En misschien moet daar wel een institutionele wijziging voor gaan plaatsvinden zoals een ander lokaal kiesstelsel, waardoor raadsleden echt voelen dat zij afhankelijk zijn van een directere achterban.’’

Raadsleden staan misschien wel voor de keuze tussen het vertegenwoordigen van ideeën en emoties van inwoners versus het vergaren van inhoudelijke kennis om in het gemeente/stadhuis een sterke rol te hebben. Wat is volgens u het belangrijkste voor een raadslid?‘’Allebei zijn even belangrijk, het één kan niet zonder het ander.’’

In 2018 begint de nieuwe raadsperiode. Als u een advies zou mogen geven aan de raad en raadsleden hoe zou dat dan luiden?‘’Ga weer echt volksvertegenwoordigen, zonder je controle positie te verliezen. Zoek burgers op adopteer een wijk, houdt spreekuur, zoek sociale media buiten je bubbel op. Laat ruimte aan het college, maar laat je wel informeren op hoofdlijnen en instrueer het college zo dat politiek gevoelige zaken vroegtijdig besproken worden met de raad. Zorg voor een goede afdekking van samenwerkingsverbanden en laat je daarover goed informeren.’’

Dag voor de Raad

Raadslid.Nu houdt op vrijdag 17 maart in Delft de Dag voor de Raad. Meer informatie over het programma en aanmelding is mogelijk via deze link.

Eerder verschenen over de rol en positie van de raad

Bron: Raadslid.Nu, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, 1 maart 2017

Social media: Raadslid.Nu is ook te volgen op Twitter (@RaadslidNu), Facebook en Linkedin.

Raadslid.Nu houdt op vrijdag 17 maart 2017 in Delft de Dag voor de Raad: wat heeft de nieuwe gemeenteraad nodig voor een succesvolle start na de raadsverkiezingen van 2018? 

Raadslid.Nu is de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en staat voor een sterke en krachtige positie van gemeenteraden ten behoeve van het functioneren van de lokale democratie.