Grave Politiek: Groot overschot op sociaal domein; een vloek of een zegen?

De situatie. Het sociaal beleid was, toen Grave nog haar eigen boontjes dopte, welwillend en ruimhartig. De diamant in de kroon die verder vooral uit klatergoud gesmeed was. Sinds het Land van Cuijk, of liever CGM, hierover gaat, hoor je soms geruststellende en soms verontrustende geluiden. Wethouder Henisch heeft de raad en de geïnteresseerde burgers lopende 2015 regelmatig bijgepraat maar hoe de pudding echt smaakt, weet je pas als je hem eet. Cijfers hebben we nog niet kunnen consumeren. Laat staan dat we echt zicht hebben op de werkelijkheid waarvan de cijfers de neerslag zijn. Nu liggen de cijfers op tafel waaruit gedistilleerd zou moeten worden hoe er echt met ons geld is omgesprongen. Bijvoorbeeld al die transities; al het beleid dat van het rijk naar de gemeentes toegeschoven is. Wat hebben de gemeente en CGM daarvan gebrouwen? In hoeverre is er binnen CGM sprake geweest van authentiek Graafs beleid? Is dat even ruimhartig en welwillend geweest als we gewend waren? Is bij de beleidsafwegingen de zorg- en hulpbehoefte maatgevend geweest of de betaalbaarheid? Heeft men het geld uitgegeven dat nodig was voor een goed beleid? Is men (te?) spaarzaam geweest? Bijvoorbeeld die keukentafelgesprekken… Terugkijkend, met in het achterhoofd de jurisprudentie die inmiddels ontstaan is over zorg en hulp door gemeenten, *1) kan het bijna niet anders of raadsleden en –fracties hebben er dringend behoefte aan om goed te weten hoe deze vlag er in Grave bij hangt. De heel concrete vraag of ons beleid een rechterlijke toets zou kunnen doorstaan. Of nog concreter, is er aanleiding om, zoals Amsterdam gedaan heeft, alle besluiten over hulpverlening terug te draaien?

Als we vervolgens nagaan hoe versluierd en nodeloos ingewikkeld onze bestuurders hun inkomsten en uitgaven plegen te verantwoorden, versleuteld eigenlijk, zou dit moeten betekenen dat onze raadsleden de wethouder en het college opdragen om helder uit de doeken te doen hoe de hazen hebben gelopen. Bijvoorbeeld bij die keukentafelgesprekken; het beleid dat daar ontwikkeld is en de beslissingen die zijn genomen. Gewoon een tabelletje. Hoe lagen de hulpcijfers in 2014, het uitgangspunt vóór de transitie? Wat was in 2015 de concrete hulpvraag in cijfers? Het aantal hulpvragen en de mate waarin daaraan tegemoet gekomen kon worden? Met welke bestuurlijke en ambtelijke instelling is er naar hulpvragen geluisterd? Welke stempel heeft de Graafse politiek hier op het beleid kunnen drukken? Met de jaarcijfers, de financiële resultaten, in de hand moet het goed te doen zijn voor wethouder Henisch om eindelijk duidelijkheid te verschaffen waar ze hiervoor af moest gaan op haar beleid en haar indrukken over lopende zaken. Mijn inschatting is overigens dat zij die duidelijkheid heel graag zal leveren. Als de resultaten naar verwachting zijn, zal ze die zeker trots op tafel leggen; vallen ze tegen, dan wordt ze extra gesterkt in haar wens zo effectief mogelijk te willen besturen met het oog op het welzijn van de Gravenaar. In een college speelt uiteraard altijd de belangenstrijd tussen de portefeuilles. Als blijkt dat de financiële argumenten te zwaar hebben meegewogen ten koste van het welzijn van de hulpbehoevende burger, zal onze ‘aller eigenste’ wethouder de eerste zijn om dat te willen corrigeren. Haar politieke en bestuurlijke effectiviteit en haar geloofwaardigheid zijn immers direct in het geding.

Uiteraard omvat het sociaal domein meer dan die transities maar die kunnen samen wel een overzichtelijk inzicht bieden in wat het sociaal beleid van de gemeente echt om het lijf heeft. Met een hele hoop mitsen en maren rond de uitvoering is helder wat de gemeente in de schoot geworpen heeft gekregen en wat ze er vervolgens zelf van gemaakt heeft. Als eenvoudig commentator schat je in dat zij, ons gemeentebestuur en al zeker de wethouder, graag uit de doeken doen dat Grave zich hier tot het uiterste hebben ingezet voor het belang van de burger en niet gezwicht zijn voor de verleiding om het droevige peil van de gemeentelijke financiën te compenseren met zoveel mogelijk grijpstuivers uit het sociale beleid. Is er reden om Amsterdam te volgen met het terugdraaien van onredelijke bezuinigingen in hulp en zorg of kan ons bestuur tevreden terugkijken op zijn beleid en wordt dat nog eens onderstreept door het financiële resultaat? Het verschil tussen de politicus en de commentator is daarbij gelegen in de macht van de politicus om vragen beantwoord te krijgen. Hier staat echt de geloofwaardigheid op het spel; van de Graafse politiek in haar geheel en van de coalitie, wethouder Henisch en haar meerderheid in het bijzonder. Met andere woorden, niet antwoorden is geen optie…

Ben Bongaards; www.gravepolitiek.nl