Ingezonden brief in de Gelderlander.
Land van Cuijk, verlies je historische identiteit niet! Met de bestuurlijke herindeling kan het nog alle kanten op, prioriteit nummer één moet zijn volgens de man die een halve eeuw lang de gids is geweest voor de geschiedenis van de regio, het koesteren van de naamgeving.
Land van Cuijk is al sinds de veertiende eeuw de geijkte aanduiding. Zo werd in de zeventiende en achttiende eeuw de ‘lands’- vergadering elk jaar in de kerk van Cuijk gehouden. De dorpsbesturen van alle plaatsen ‘van Maashees tot Escharen’ dienden dan daar in een gezamenlijke bijeenkomst verantwoording af te leggen over hun financieel beheer.
Neem daarbij Stad Grave die zichzelf moest verantwoorden voor de landsheer terwijl Boxmeer met Sint-Anthonis als ‘Vrije Heerlijkheid’ zich diende te melden bij de soevereine vorst, het geslacht Van den Berg en na 1712 de Hohenzollerns.
De eenheid van het gebied werd gesymboliseerd in de naamgeving Land van Cuijk, waarbij de eigen Stad en de wat dwarse Heerlijkheid door hun stedelijke uitstraling en aristocratische allure bij de hogere machten in Den Haag, Brussel en Keulen eeuwenlang zorgden voor extra accentueringen.
In het nationale en internationale verband werd ons gebied steeds herkend als een betekenisvolle eenheid. Dat is ook na 1800 zo gebleven.
Land van Cuijk was een blijvend herkenningspunt. Niemand spreekt meer van Land van Kessel voor de huidige Noord-Limburgse regio. Land van Maas en Waal is een prima geografische aanduiding. Land van Ravesteijn is een naburige regionale enclave die met het verdwijnen van het Ancien Régime alleen nostalgische waarde heeft gehouden. Land van Cuijk wordt nog altijd herkend als betekenisvolle regionale eenheid met een eigen identiteit.
De historische verbondenheid met het Huis van Oranje in de titulatuur van Koning Willem- Alexander met in zijn toevoegingen de vermeldingen van Baron van de Stad Grave en het Land van Cuijk maken duidelijk dat de aanduiding geen eigentijdse trouvaille is.
Deze wortelt in een eeuwenlange eigen plek in het nationale verband. Modieuze pogingen om gevoeligheden die wellicht in Grave en Boxmeer of elders bestaan te compenseren met schijnbaar goed klinkende namen als ‘gemeente Maasland’ of ‘gemeente Maaswaard’ (zie de Gelderlander 24 maart) zullen afbreuk doen aan de geloofwaardigheid van een nieuwe bestuurlijke structuur. De ervaring in een recent verleden met het Streekgewest Land van Cuijk heeft wellicht het gevoel van onbehagen over herindeling en samenvoeging gevoed.
De geschiedenis vol misverstand en mislukking ‘van veertig jaar door de woestijn’ met het Streekgewest Land van Cuijk hoeft geen herhaling te krijgen.
In een nieuwe structuur moeten van meet af aan bevoegdheden en verplichtingen vastliggen. Afspraken regiobreed over industrieterreinen en over evenementenkalenders zijn al een feit. Een Regionaal Bureau voor Toerisme en een tv-zender Land van Cuijk tonen de dynamiek van regionaal initiatief.
De gezamenlijke agenda voor politieke steun voor ‘de nieuwe snelweg A77 – A50’ zet het spoor naar de toekomst. Steun van alle gemeentes voor ‘ons archief’ kan bewijzen dat de met elkaar gedeelde historische identiteit breed wordt gekoesterd.
Hoe ook de nieuwe bestuurlijke entiteit vorm en inhoud krijgt, een principieel vasthouden aan de identiteit van de regio is een voorwaarde voor succes. Deze uit te drukken in de historisch juiste aanduiding Land van Cuijk kan ons behoeden voor het bedenken van nieuwe bestuurlijke efficiëntie in theoretisch ‘logische’ entiteiten.
Land van Cuijk is de beste verdediging tegen nieuwe combinaties als ‘Gemeente Beerse Maas’ met Grave, Mill en Schaijk of ‘Maasgemeente’ van Boxmeer, Cuijk, Mook en Gennep, of ‘Gemeente Hart van de Peel’ met Sint-Anthonis, Overloon, Boekel en Elsendorp.
Wij hebben als regio in onze naamgeving een eigen identiteit die het gevoel van historische continuïteit borgt en die Den Bosch en Den Haag dwingt rekening te houden met het Land van Cuijk.
Harm Douma is oud-streekarchivaris
Hij schreef deze opinie met medewerking van Peer Meurkens
Land van Cuijk is al sinds de veertiende eeuw de geijkte aanduiding. Zo werd in de zeventiende en achttiende eeuw de ‘lands’- vergadering elk jaar in de kerk van Cuijk gehouden. De dorpsbesturen van alle plaatsen ‘van Maashees tot Escharen’ dienden dan daar in een gezamenlijke bijeenkomst verantwoording af te leggen over hun financieel beheer.
Neem daarbij Stad Grave die zichzelf moest verantwoorden voor de landsheer terwijl Boxmeer met Sint-Anthonis als ‘Vrije Heerlijkheid’ zich diende te melden bij de soevereine vorst, het geslacht Van den Berg en na 1712 de Hohenzollerns.
De eenheid van het gebied werd gesymboliseerd in de naamgeving Land van Cuijk, waarbij de eigen Stad en de wat dwarse Heerlijkheid door hun stedelijke uitstraling en aristocratische allure bij de hogere machten in Den Haag, Brussel en Keulen eeuwenlang zorgden voor extra accentueringen.
In het nationale en internationale verband werd ons gebied steeds herkend als een betekenisvolle eenheid. Dat is ook na 1800 zo gebleven.
Land van Cuijk was een blijvend herkenningspunt. Niemand spreekt meer van Land van Kessel voor de huidige Noord-Limburgse regio. Land van Maas en Waal is een prima geografische aanduiding. Land van Ravesteijn is een naburige regionale enclave die met het verdwijnen van het Ancien Régime alleen nostalgische waarde heeft gehouden. Land van Cuijk wordt nog altijd herkend als betekenisvolle regionale eenheid met een eigen identiteit.
De historische verbondenheid met het Huis van Oranje in de titulatuur van Koning Willem- Alexander met in zijn toevoegingen de vermeldingen van Baron van de Stad Grave en het Land van Cuijk maken duidelijk dat de aanduiding geen eigentijdse trouvaille is.
Deze wortelt in een eeuwenlange eigen plek in het nationale verband. Modieuze pogingen om gevoeligheden die wellicht in Grave en Boxmeer of elders bestaan te compenseren met schijnbaar goed klinkende namen als ‘gemeente Maasland’ of ‘gemeente Maaswaard’ (zie de Gelderlander 24 maart) zullen afbreuk doen aan de geloofwaardigheid van een nieuwe bestuurlijke structuur. De ervaring in een recent verleden met het Streekgewest Land van Cuijk heeft wellicht het gevoel van onbehagen over herindeling en samenvoeging gevoed.
De geschiedenis vol misverstand en mislukking ‘van veertig jaar door de woestijn’ met het Streekgewest Land van Cuijk hoeft geen herhaling te krijgen.
In een nieuwe structuur moeten van meet af aan bevoegdheden en verplichtingen vastliggen. Afspraken regiobreed over industrieterreinen en over evenementenkalenders zijn al een feit. Een Regionaal Bureau voor Toerisme en een tv-zender Land van Cuijk tonen de dynamiek van regionaal initiatief.
De gezamenlijke agenda voor politieke steun voor ‘de nieuwe snelweg A77 – A50’ zet het spoor naar de toekomst. Steun van alle gemeentes voor ‘ons archief’ kan bewijzen dat de met elkaar gedeelde historische identiteit breed wordt gekoesterd.
Hoe ook de nieuwe bestuurlijke entiteit vorm en inhoud krijgt, een principieel vasthouden aan de identiteit van de regio is een voorwaarde voor succes. Deze uit te drukken in de historisch juiste aanduiding Land van Cuijk kan ons behoeden voor het bedenken van nieuwe bestuurlijke efficiëntie in theoretisch ‘logische’ entiteiten.
Land van Cuijk is de beste verdediging tegen nieuwe combinaties als ‘Gemeente Beerse Maas’ met Grave, Mill en Schaijk of ‘Maasgemeente’ van Boxmeer, Cuijk, Mook en Gennep, of ‘Gemeente Hart van de Peel’ met Sint-Anthonis, Overloon, Boekel en Elsendorp.
Wij hebben als regio in onze naamgeving een eigen identiteit die het gevoel van historische continuïteit borgt en die Den Bosch en Den Haag dwingt rekening te houden met het Land van Cuijk.
Harm Douma is oud-streekarchivaris
Hij schreef deze opinie met medewerking van Peer Meurkens