Zo ook de groene kazuifels van de ‘zondagen door het jaar heen’. Voor de jongens – allen actief als misdienaar – waren het gewone zondagen bij de zusters. Voor de meisjes waren er niet direct bijzondere activiteiten naast het spelen op straat, klussen in en rond de winkel en in de drukke huishouding on- der regie van Dora. Wekelijks verzette Adriaan zijn zorg vanuit de bakkerij naar de duiven op zolder. Wekelijks ook gingen de randjes van de tompoezen naar de ‘renpaardjes van de kleine man’.
Na de herfstvakantie veranderde de aandacht. De drukke De- cembermaand wierp zijn schaduw vooruit. ‘De donkere dagen rond Kerst’ kwamen in beeld. Er werd ingekocht en nagedacht over het produceren en het uitventen van marsepein, choco- lade, amandelspijsstaven en -letters en kransen naast de vele (kerst-)broden. De nodige kratjes krenten en rozijnen vonden hun plaats in de gewelfde kelder naast de aardappelen en de briketten. Ook de amandelen en de tabletten chocolade von- den een plaatsje. Adriaan uitte af en toe zijn zorg voor de ko- mende drukke tijden. En Dora zorgde voor de schoonheid van de vele vormen van hout, blik, rubber en gips.
De herfstvakantie onderbrak het ritme even en de 11e van de 11e was er voor de stadsfeestvierders. De winkel werd ingericht om Sinterklaas gunstig te stemmen. De kinderen overlegden over hun wensen. Daar waar mogelijk werden zij op elkaar afgestemd (De jongens met hun meccano, hun schuco en lego behoefden slechts te letten op de nummers op de doosjes). Uiteraard waren alle kinderen braaf geweest en werden zij ‘beloond’ met pakjes.
Nauwelijks was de Goedheiligman vertrokken of het kerstkind kondigde zich aan. In de kerk veranderde het groen in paars en een grote krans mocht vier kaarsen dragen. De planning voor de kerstdagen werd besproken. De tijden en de rollen werden bekend en in de bakkerij veranderde de marsepein van vorm. De letters werden allen kransen en het krentenbrood werd ‘verspijst’ tot kerststol. Met de slager werden afspraken gema- akt over de levering van gehakt voor de worstenbroodjes. Amandels werden geschaafd voor de kerstkransjes en het woongedeelte werd heringericht om tijdelijk te gaan fungeren als postkamer om alle bestellingen te sorteren. Ook intern werden de taken verdeeld om de dagen voor Kerstmis goed te laten verlopen. Inclusief de te verwachten wensen en protesten.
Voor Louis werden het creatieve dagen in de marsepein. Voor Dora werd het vele briefjes uitschrijven en alfabetisch verspreiden. Onderwijl bleven de dagelijkse taken doorgaan. De broodronden werden verreden met de fiets, de bakfiets en de ‘borgward’. Met het naderen van de kerst steeg ook de druk en de sfeer. Samen moest de klus geklaard worden. Inclusief de tijdsfactoren welk elk product vereisten. De jongens werden vaker, door de rector, naar de kapel geroepen om te leren omgaan met het wierook, de bediening aan het altaar en het rinkelen van de bellen.
Eindelijk werd het kerstavond. Door het hele huis lagen de bakkersproducten. Het gehakt was verbeterd/bevorderd tot ‘met’ en de deeg kon uitgerold worden. Twee dagen lang
‘beheersten’ de worstenbroodjes de lucht en de werksfeer in en rond de bakkerij. Zo ook de bloeddruk van Adriaan. Tijd om te rusten was er nauwelijks. Laat staan te genieten van een ovenvers worstenbroodje (en dat op een ‘vasten- en ont- houdingsdag!).
Ook aan de 24e december komt een einde.
Voor de jongens werd het tijd om zich om te kleden en zich te verplaatsen naar de kapel voor de Heilige Kerstnachtmis. De meisjes droegen onderwijl zorg voor de laatste bestellingen en het herinrichten van het woongedeelte. In het stadje werd het stiller en stiller. Het sociale leven trok zich terug in de huizen en de kerken. Adriaan en Dora dirigeerden de finale in de bakkerij en de winkel. Op de woonkamer werd alles in gereed gebracht voor de kerstdis. De kerstboom stond te pronken en alle beeldjes hadden hun plaats ingenomen in de kerststal. (Alleen het kindeke lag nog in de kast.)
In de kapel was de (liturgie-)kleur nu wit. De drie Herenmis – met twee stille Missen – werden vol gezongen met aloude ker- stliedjes. Na een finale ‘Zalig Kerstmis’ renden de jongens naar huis.De volgestouwde manden werden van de meisjes overge- nomen en de ‘warme uitdeling’ kon beginnen. Ieder naar zijn eigen klant!Goed een half uur later was de laatste opdracht vervuld en schoof het bakkersgezin aan de kerstdis. Zo ook Bennie. Hij had de bestelling bij de burgemeester in de bijkeuken gelegd en een briefje in de brievenbus gestopt. Even erna kwam Dora met de soep en de ‘verdiende’ schaal worstenbroodjes binnen om haar eerste rust te nemen na vele uren inspanning. Het Kindeke mocht uit de kast komen en zijn plaats innemen in de kribbe. Na ’n gebedje en de wens ‘Zalig Kerstmis en smakelijk eten.’ daalde de rust in de woonkamer.
Informeel werd er geëvalueerd over de vele werkzaamheden en de mooi gezongen H.Mis in de kapel, terwijl Adriaan de laatste worstenbroodjes kon laten afkoelen in de keuken.
De telefoon rinkelde. Aan de lijn een teleurgestelde dominee. Bij hem was de bestelling – 20 worstenbroodjes – nog niet aangekomen! Bennie verschoot van kleur toen Gerrie hem aansprak. Zij had hem toch de 20 worstenbroodjes mee- gegeven met het briefje. Probleem!!….gemopper…..’n schiet- gebedje’……en een oplossing!! Adriaan had de worstenbrood- jes voor de beide kerstdagen nog niet helemaal afgekoeld. Geluk!!….. Bennie weer op fiets. Terwijl zijn hoofd nog vol zat met de ‘Herdertjes lagen bij nachte’ reed hij naar de andere rand van het stadje om de vreugde te brengen bij de dominee. ‘Gezegend Kerstmis’.
Op zijn terugweg vulde zijn gedachten zich met ‘Stille nacht, heilige nacht’ en ‘Nu zijt wellekome’
Thuis aangekomen had Gerrie nog een telefoontje aange- nomen. Een dankvol telefoontje van de burgemeester. Hij dankte voor de 20 warme worstenbroodjes die hij gevonden had in de bijkeuken.
Niet lang hierna lag de hele familie in een welverdiende stille nacht, terwijl honderden soldaten optrokken naar de stadskerk. Zij – paraat blijvende – mochten hun kerstviering houden buiten de kazerne, om erna eveneens te genieten van een worstenbroodje van de plaatselijke bakker.
Vrede op aarde.
