ICT Land van Cuijk onderbrengen in deze cooperatie?
Gemeenten willen ICT onderbrengen in eigen coöperatie
Drie Nederlandse gemeenten, waaronder Eindhoven, hebben het initiatief genomen hun ict onder te brengen in een coöperatie. Oogmerk is baas te worden in eigen huis en niet langer afhankelijk te zijn van commerciële leveranciers die beschikken over een feitelijk monopolie. De coöperatie staat open voor alle Nederlandse gemeenten.
Door: Jan Tromp 18 november 2015, 04:00
Eind 2018 moeten alle gemeentelijke diensten, van hondenbelasting tot verhuisberichten, gedigitaliseerd zijn. Het project leidt al jaren een strompelend bestaan. Leveranciers zeggen dat gemeenten te veel ingewikkelde specificaties vragen. Volgens veel gemeenten houden leveranciers zich niet aan de afgesproken prijs en brengen zij grote bedragen in rekening voor meerwerk.
De gemeentelijke ict-markt wordt gedomineerd door twee leveranciers: PinkRoccade en Centric. Er zijn daarnaast tal van kleine softwarebedrijven, maar deze reiken bij elkaar naar schatting nog niet tot 20 procent van het totaal.
Gemeenten pikken de dure software niet meer. Eind vorig jaar bracht deze krant het bericht dat PinkRoccade de tarieven opvoerde met 50 procent. Zeker vijftig gemeenten kwamen in opstand. De algemeen directeur van PinkRoccade sprak van ‘een tariefsaanpassing’ die verdedigbaar zou zijn omdat gemeenten ‘kosteloos allerlei innovaties’ zouden ontvangen.
De gemeentelijke ict-markt wordt gedomineerd door twee leveranciers: PinkRoccade en Centric. Er zijn daarnaast tal van kleine softwarebedrijven, maar deze reiken bij elkaar naar schatting nog niet tot 20 procent van het totaal.
Gemeenten pikken de dure software niet meer. Eind vorig jaar bracht deze krant het bericht dat PinkRoccade de tarieven opvoerde met 50 procent. Zeker vijftig gemeenten kwamen in opstand. De algemeen directeur van PinkRoccade sprak van ‘een tariefsaanpassing’ die verdedigbaar zou zijn omdat gemeenten ‘kosteloos allerlei innovaties’ zouden ontvangen.
Licenties
De besparing kan oplopen tot honderden miljoenen
De gebruikelijke gang van zaken is dat gemeenten licenties kopen van leveranciers, in de vorm van een vaste prijs per inwoner. Jan Fraanje, gemeentesecretaris van Boxtel: ‘Het voelt niet goed. Gemeenten zijn vergaand afhankelijk en de kosten zijn moeilijk in de hand te houden.’
De ict-kosten per inwoner waren in 2013 als gemiddelde van alle gemeenten 74 euro. Dat is berekend door het onafhankelijke adviesbureau M&I/ Partners uit Amersfoort. Het betekent dat alle 393 gemeenten tezamen 1,25 miljard euro per jaar aan ict uitgeven. Driekwart hiervan gaat naar personeel en software.
De drie gemeenten – naast Eindhoven Woerden en Boxtel – verwachten dat ze hun ict-kosten aanzienlijk kunnen verlagen. Voor alle Nederlandse gemeenten tezamen kan de besparing oplopen tot honderden miljoenen.
De ict-kosten per inwoner waren in 2013 als gemiddelde van alle gemeenten 74 euro. Dat is berekend door het onafhankelijke adviesbureau M&I/ Partners uit Amersfoort. Het betekent dat alle 393 gemeenten tezamen 1,25 miljard euro per jaar aan ict uitgeven. Driekwart hiervan gaat naar personeel en software.
De drie gemeenten – naast Eindhoven Woerden en Boxtel – verwachten dat ze hun ict-kosten aanzienlijk kunnen verlagen. Voor alle Nederlandse gemeenten tezamen kan de besparing oplopen tot honderden miljoenen.
‘Doorbreken’
Met een coöperatie zijn we niet meer afhankelijk van de Grote JongensBurgemeester Mark Buijs van Boxtel
Mary-Ann Schreurs, wethouder van Eindhoven: ‘Het aantrekkelijke van de onderneming is dat de ict, een levensader is van elke gemeente, van ons wordt. Dat wil zeggen van de gemeenschap. De bestaande situatie is die van een feitelijk monopolie van twee grote leveranciers. Dat willen we doorbreken met de coöperatie van gemeenten.
‘Ik ken veel gemeenten waar men zegt: wij zijn er ook niet blij mee, maar het geeft zo veel rompslomp om het te veranderen. Mij lijkt het belangrijkste dat je ermee begint.’
Burgemeester Mark Buijs van Boxtel: ‘Ik hoor steeds meer gemeenten mopperen over de kosten, over het gebrek aan standaardisatie tussen gemeenten. Met een coöperatie beschikken we over een gezamenlijk vehikel en zijn we niet meer afhankelijk van de Grote Jongens.’
Wethouder Bob Duindam van Woerden: ‘Ik denk dat we gemakkelijk de helft kunnen besparen. Ict-kosten zitten op alle beleidsterreinen. Op het laatste VNG-congres heb ik opgeroepen meer aandacht te schenken aan transparantie in de kosten en aan innovatie. Hoeveel dat oplevert, is een moeilijke vraag. Maar dat we te veel betalen, weet ik zeker.’
‘Ik ken veel gemeenten waar men zegt: wij zijn er ook niet blij mee, maar het geeft zo veel rompslomp om het te veranderen. Mij lijkt het belangrijkste dat je ermee begint.’
Burgemeester Mark Buijs van Boxtel: ‘Ik hoor steeds meer gemeenten mopperen over de kosten, over het gebrek aan standaardisatie tussen gemeenten. Met een coöperatie beschikken we over een gezamenlijk vehikel en zijn we niet meer afhankelijk van de Grote Jongens.’
Wethouder Bob Duindam van Woerden: ‘Ik denk dat we gemakkelijk de helft kunnen besparen. Ict-kosten zitten op alle beleidsterreinen. Op het laatste VNG-congres heb ik opgeroepen meer aandacht te schenken aan transparantie in de kosten en aan innovatie. Hoeveel dat oplevert, is een moeilijke vraag. Maar dat we te veel betalen, weet ik zeker.’
Ambitie
Je hele systeem is afhankelijk van de code van je leverancier
De coöperatie heeft de ambitie dat zo veel mogelijk gemeenten lid worden. Men staat open voor elke ontwikkelaar, maar gaat in eerste instantie in zee met Gemboxx, een softwarebedrijf uit Naarden. Mede-oprichter Swier Jan Miedema: ‘De leverancier zegt tegen een gemeente: je moet 50 procent meer betalen. Toch loop je niet weg. Hoe kan dat? Je hele systeem is afhankelijk van de code van je leverancier. Ruikt dat naar een monopolie of niet?’
De idee is dat de coöperatie een instaptarief hanteert van 25 duizend euro per gemeente. Als alle gemeenten zouden meedoen, is er een werkkapitaal van bijna 10 miljoen. Miedema weet zeker dat voor 10 miljoen alle ict die gemeenten nodig hebben kan worden gebouwd en in de cloud kan worden aangeboden.
Miedema: ‘Uiteraard worden de kosten hoger als minder gemeenten meedoen. En ik kan niet overzien of gemeenten straks hun dan overbezette ict-afdelingen gaan afbouwen. Hoe het ook loopt, de kosten blijven altijd mijlenver verwijderd van de 1,2 miljard die de gemeenten nu jaarlijks aan ict besteden. Honderden miljoenen kunnen worden bespaard.’
De idee is dat de coöperatie een instaptarief hanteert van 25 duizend euro per gemeente. Als alle gemeenten zouden meedoen, is er een werkkapitaal van bijna 10 miljoen. Miedema weet zeker dat voor 10 miljoen alle ict die gemeenten nodig hebben kan worden gebouwd en in de cloud kan worden aangeboden.
Miedema: ‘Uiteraard worden de kosten hoger als minder gemeenten meedoen. En ik kan niet overzien of gemeenten straks hun dan overbezette ict-afdelingen gaan afbouwen. Hoe het ook loopt, de kosten blijven altijd mijlenver verwijderd van de 1,2 miljard die de gemeenten nu jaarlijks aan ict besteden. Honderden miljoenen kunnen worden bespaard.’
Eigendom van coöperatie
Ik heb geen enkel hartzeer tegen PinkRoccade of Centric – ook die mogen meedoenJaap Haenen, van de gemeente Eindhoven
De software wordt eigendom van de coöperatie. Aangesloten gemeenten kunnen er naar believen gebruik van maken, vrij of tegen een zekere gebruiksvergoeding. Nu nog zitten veel gemeenten gevangen in wat gebruikelijk is bij Centric en PinkRoccade: een applicatie wordt eenmalig ontwikkeld en vervolgens per gemeente in licentie verkocht; in theorie net zo vaak als er gemeenten zijn, namelijk 393 keer.
Jaap Haenen, chief information officer van de gemeente Eindhoven: ‘Het is toch raar dat je met 393 gemeenten 393 keer het min of meer zelfde ding zit te doen. Dat kost heel veel tijd en energie. Dus je zoekt naar standaardisatie en uniformering om op lagere kosten te komen.
‘Ik heb geen enkel hartzeer tegen PinkRoccade of Centric – ook die mogen meedoen. Behalve dan dat ook voor hen zal gelden dat de software eigendom wordt van de coöperatie. Ze zullen zich dus naar het model moeten schikken.’
Jaap Haenen, chief information officer van de gemeente Eindhoven: ‘Het is toch raar dat je met 393 gemeenten 393 keer het min of meer zelfde ding zit te doen. Dat kost heel veel tijd en energie. Dus je zoekt naar standaardisatie en uniformering om op lagere kosten te komen.
‘Ik heb geen enkel hartzeer tegen PinkRoccade of Centric – ook die mogen meedoen. Behalve dan dat ook voor hen zal gelden dat de software eigendom wordt van de coöperatie. Ze zullen zich dus naar het model moeten schikken.’
De coöperatie (die nog geen naam heeft) vindt dat de burgers eigenaar en beheerder moeten zijn van hun eigen gegevens in de gemeentelijke administratie. Burgemeester Buijs van Boxtel: ‘De burger moet eigen gegevens kunnen bijhouden en beheren vanuit een persoonlijk digitaal domein.’ Boxtel is voortrekker van een nieuw zogeheten ‘afsprakenstelsel’ dat burgers zelf laat beslissen welke gegevens men deelt met welke personen en instanties.
Buijs: ‘Op 1 januari 2017 moet de levensvatbaarheid van de coöperatie als derde weg bewezen zijn. Dan hebben de gemeenten zich bevrijd van licentiekosten en is er een gestandaardiseerd systeem dat eigendom is van de gemeenten zelf. De tijd is er rijp voor.’
Buijs: ‘Op 1 januari 2017 moet de levensvatbaarheid van de coöperatie als derde weg bewezen zijn. Dan hebben de gemeenten zich bevrijd van licentiekosten en is er een gestandaardiseerd systeem dat eigendom is van de gemeenten zelf. De tijd is er rijp voor.’
Ontwikkeling software ‘geen kerntaak’
Directeur Noor Ferket van Centric zegt het initiatief met interesse te volgen. Woordvoerder Wieneke Driessen-Smits van PinkRoccade: ‘Wij geloven absoluut in de samenwerkingskracht van gemeenten.’ Centric plaatst vraagtekens: in het verleden is gebleken dat ontwikkeling van software ‘geen kerntaak’ is van gemeenten. Directeur Ferket: ‘Ik betwijfel of het dat nu zou moeten worden.’ Volgens Centric is de ervaring dat in een gemeentelijk samenwerkingsverband als de voorgestelde coöperatie ‘weinig grip op de uitgaven’ bestaat.
Centric en de andere grote leverancier van software, PinkRoccade, stellen dat van de jaarlijkse ict-uitgaven van 1,25 miljard ‘slechts een klein deel’ naar hen gaat. De woordvoerder van PinkRoccade spreekt over ‘enkele procenten’.
Centric en de andere grote leverancier van software, PinkRoccade, stellen dat van de jaarlijkse ict-uitgaven van 1,25 miljard ‘slechts een klein deel’ naar hen gaat. De woordvoerder van PinkRoccade spreekt over ‘enkele procenten’.