Vandaag wordt de Dalai Lama 80 jaar, en bij die gelegenheid is het boek ‘De kracht van het goede – de toekomstvisie van de Dalai Lama’ verschenen. Geschreven door Daniel Goleman die al ruim dertig jaar bevriend is met de Dalai Lama wordt er een krachtig manifest gepresenteerd over het naar buiten treden, het actie ondernemen. Een recensie door Nicole des Bouvrie.

Toekomst van daden

In het voorwoord schrijft de Dalai Lama: “Het is niet realistisch om te denken dat de toekomst van de mensheid kan worden bereikt alleen maar op basis van gebed en goede wensen.” Een verhelderende uitspraak, zeker voor mensen wiens idee van het Tibetaans boeddhisme vooral een innerlijke methode omvat. “Wij hebben daadkracht nodig,” zo vervolgt de Dalai Lama. En dat zegt hij niet enkel na 56 jaar ballingschap, als spreekspersoon en politiek leider-in ruste van de Tibetanen. Nee, dat zegt hij als mens, als wereldburger.

En die daden zijn nodig als antidote tegen die ene tekortkoming waar de mensheid aan leidt: “Het ontbreken van moreel besef op basis van mededogen. Onze moraal zou ons duidelijk moeten maken wat onze verantwoordelijkheid is tegenover anderen.”

Boek vol verrassingen

Het boek is geschreven met een mengeling van twee perspectieven. Aan de ene kant zoekt het naar een verwoording van de visie van de Dalai Lama. Maar tevens is het een persoonlijke optekening van iemand die heel dichtbij de Dalai Lama staat en goed kan observeren hoe de wereld reageert, waar het onvermogen om de visie van de Dalai Lama te implementeren vandaan komt.

“In het tijdperk van de selfie, waarin velen van ons de neiging hebben elke hap of stap online te zetten (…): een vreemde tegenstelling. Je bent niet het centrum van het universum, zo lijkt zijn [de Dalai Lama’s, NdB] wezen ons te zeggen – laat je angsten los, laat je zelfzucht vallen en doe niet zo gewichtig over je ambities, ja, zorg dat je de ruimte krijgt om ook aan anderen te denken.”

Naar binnen keren en naar buiten kijken

Het boek geeft een mooie balans aan voor wat het betekent om mens te zijn. Aan de ene kant is er de persoonlijke individuele emotionele hygiëne en de revolutie die vriendelijkheid kan ontketenen. Mededogen als “onze hoogste bestemming in de GPS van de ethiek”, en de verhalen van mensen die dat weten door te voeren in hun eigen leven zijn inspirerend en ontroerend. Maar het boek gaat verder dan verhalen van anderen. Het kijkt ook naar de toekomst, en de actie die nodig is.

Daadwerkelijk mededogen is niet alleen lijden verlichten, maar ook het in actie komen tegen misstanden. Geweldloos, maar zeker niet passief dus. “Tolerantie betekent dat je geen woede of haat moet ontwikkelen. Maar als we niets doen als iemand ons verkeerd behandelt, kan de persoon in kwestie daar misbruik van maken en kunnen er nog meer negatieve daden uit voortkomen.” Een duidelijke oproep dus.

Vele manieren van actie

Veel verschillende houdingen en vormen van daadkracht komen in het tweede deel van het boek voorbij. Het zichtbaar maken van ongelijkheden, zodat de anders zo vanzelfsprekende vormen van vooroordeel niet naar de achtergrond verdwijnen. Positieve competitie, waarbij het zelf zetten van stappen vooruit enkel kan gebeuren doordat de mensen om je heen ook een stap vooruit kunnen zetten. Verder gaan dan wij-zij, met een werkelijke dialoog. “Als we echt een gevoel ontwikkelen voor de eenheid van de mensheid, is er geen basis voor oorlog, geen basis voor geweld.”

Het mooie aan de vele voorbeelden en anecdotes uit het leven van de Dalai Lama en de mensen die hij ontmoette over de gehele wereld, is wel de kracht die het uitspreekt omdat het aanspoort zelf, als individu, actie te ondernemen. Kleine stapjes, grote stapjes, door zonder vernietigend oordeel te kijken, en door de kracht van het goede te zien die in het individu zelf ligt.

Een inspirerend boek, voor alle tijden, maar zeker ook voor nu. Want er is nog veel te doen, te ondernemen, te veranderen.