Ben Bongaards van Grave Politiek schrijft: ” Al na een week stond Nel Schuts op de stoep”
Jacques Leurs verlaat de gemeenteraad
Dinsdag 10 maart zal voor Jacques Leurs de laatste raadsvergadering zijn. Jacques kwam in 2002 in de gemeenteraad als lid van de CDA-fractie. In 2009 legde hij om persoonlijke redenen het raadslidmaatschap tijdelijk neer. In 2010 wilde hij de draad weer oppakken als fractievoorzitter van het CDA maar bleek de fractie daar niet meer ontvankelijk voor, omdat inmiddels een andere voerman op de bok zitting had genomen in de persoon van Matt Cruijsen. De clash leidde tot de oprichting van Keerpunt 2010. Leurs kwam terug in de raad met aan zijn zijde Nel Schuts, die hem aan het begin van de eeuw geworven had als lid van de commissie Samenleving en Economische Zaken namens het CDA. Dat leidde in 2002 tot zijn raadslidmaatschap en later het voorzitterschap van de CDA-fractie. Nel Schuts heeft in 2010 samen met Jacques aan de wieg gestaan van Keerpunt 2010, een fractie die politiek inhoudelijk dicht bij het CDA bleef staan maar wel een eigen weg koos in de raadspolitiek. Keerpunt was van meet af aan het politieke tegengeluid, wars van de achterkamertjespolitiek die Grave kenmerkt en vóór openheid van het politiek bedrijf.
Onberekenbaar en loslippig
Met openheid heeft Keerpunt veel eer ingelegd maar door de transparantie werd de partij ook het mikpunt van spot en neerbuigende bejegening, waardoor het idee post vatte, dat Keerpunt niet serieus te nemen was. De partij is steeds buiten de macht gehouden; kreeg het odium opgeplakt van onberekenbaarheid en loslippigheid, terwijl zij in de samenleving wel krediet verwierf. Daartoe heeft met name de website van Keerpunt 2010 bijgedragen, waar de politiek in alle openheid ter sprake komt, tussen allerlei denkbare ditjes en datjes door, en waarmee Keerpunt de Gravenaar bereikte, terwijl de andere partijen daar niet toe in staat bleken. Afgunst speelt dus een rol maar ook het feit dat Keerpunt niet altijd even doordacht is omgegaan met de openheid. Leurs is een aantal malen in aanvaring gekomen met de traditionele gevestigde macht, college en coalitie, waarbij het er om ging dat Keerpunt de geheimhouding zou schenden.
Aangifte en veroordeling
Rond de benoeming van burgemeester Roolvink bijvoorbeeld, toen Leurs zijn neus stootte vanwege een banier die hij had laten maken met de naam ‘Roolvink’ en hij die iets te enthousiast aan zijn fractiegenoten had laten zien. En, zo gaat dat in het leven, wie een hond wil slaan, vind altijd wel een stok; er werd aangifte gedaan en Leurs werd veroordeeld. Dat akkefietje kostte hem nu het lintje dat hij obligaat op de borst gespeld had moeten krijgen bij zijn afscheid. Een standaardprocedure voor mensen die 12,5 jaar raadslid zijn geweest. Ik heb hem uiteraard een reactie gevraagd. Hij bleek niet erg onder de indruk van het gegeven dat men hem dit automatische eerbetoon door de neus geboord had, maar zei het wel zuur te vinden dat zijn jarenlang raadslidmaatschap met een wanklank beëindigd wordt. ‘Politieke integriteit op z’n Graafs, op de vierkante millimeter’; u begrijpt dat dat mijn kwalificatie is.
Pleitbezorger van kulturhus
Ik vraag Jacques wat hij, terugkijkend, zijn sterkste kant vindt als politicus. Hij geeft daar eigenlijk geen antwoord op maar noemt een aantal wapenfeiten waarop hij trots is. ‘De nieuwbouw van het asielzoekerscentrum hebben wij aan een meerderheid in de raad geholpen. De VVD was tegen en wij hebben ervoor gezorgd dat desondanks het voorstel met 8 stemmen voor is aangenomen. Ook ben ik er blij mee dat het gelukt is om een ‘brede school’ te realiseren in Grave.’ Leurs is eveneens heel trots op het multifunctioneel centrum in Catharinahof, dat hij consequent ‘kulturhus’ noemt, een begrip dat de Scandinavische origine van het concept verraadt. U herinnert zich wellicht dat er destijds gekozen moest worden tussen een MfC als uitbreiding van de Sociëteit Tot Nut ende Vermaeck en een variant als onderdeel van wat later Catharinahof is gedoopt. Keerpunt heeft toen de doorslag gegeven door zich uit te spreken voor het MfC binnen ouderenvoorziening.
Ook de zwakke punten van de Keerpuntpolitiek benoemt hij niet rechtstreeks. Hij heeft geen passend antwoord gevonden op het gegeven dat in de Graafse politiek alles in het geheim wordt voorgekookt voordat het aan de gemeenteraad wordt opgedist. Hij benoemt eveneens de onmacht van Keerpunt om te voorkomen dat nu de bijeenkomsten van het presidium weer besloten geworden zijn.
Keerpunt coryfeeën beiden CDA
We hebben het ook even gehad over het CDA. Landelijk zijn beide Graafse coryfeeën van Keerpunt lid van het CDA. Jacques herleidt dit tot zijn bewust lidmaatschap van de kerk en de parochie. Hij is ook altijd actief betrokken geweest bij het wel en wee van de kerk en de mensen die daar werken. Hij vertelt van jongs af aan actief te zijn geweest in het sociale leven van Grave. Zo was hij actief betrokken bij de Jongerenraad (jaren ‘60). Als het aan hemzelf gelegen had, had hij toen al raadslid willen en kunnen worden, maar daar heeft zijn vader een stokje voor gestoken; een bakker moet ’s morgens vroeg uit de veren en dat laat zich niet verenigen met een sociaal leven dat zich vooral in de avond afspeelt. Toen hij in 1999 stopte met de bakkerij, kwam er wel weer ruimte om politiek actief te zijn. Toen stond al na een week Nel Schuts op de stoep om hem te charteren voor de raadscommissie.
Niet van tennis en bridgen
Jacques is heel helder over zijn motivatie. ‘We kregen thuis met de paplepel ingegoten dat we met elkaar moesten delen. Ik wilde graag iets terugdoen voor de samenleving die mij veel gegeven heeft. Maar het speelt ook een rol dat ik geen belangstelling heb voor sport. In ben niet van het tennis of het bridgen en heb daarom een uitlaatklep gevonden in de politiek.’
Als je Leurs volgt, valt op dat hij beschikt over een grote dossierkennis. Hij reageert dan ook blij, omdat dat mij opgevallen was. ‘Ik houd ervan me in allerlei maatschappelijke zaken te verdiepen. Dan ligt het voor de hand dat je op zoek gaat naar achtergrondinformatie. Je wilt weten waarom zaken lopen, zoals ze lopen. Als ik iets doe, wil ik het goed doen en daar hoort dan bij dat je het goed uit wilt zoeken.’
Grave kan niet opboksen tegen grotere parners
In een gesprek met een Graafs politicus in een tijdsgewricht waarin Grave toe is aan keuzes voor haar toekomst, kan de vraag niet achterwege blijven hoe hij die toekomst ziet. Hij verwijst daarbij naar het ‘Graafs Manifest’ uit 2011 dat het credo moet zijn voor de samenwerking binnen het Land van Cuijk, maar tot nu toe alleen Cuijk, Mill en Grave heeft kunnen charmeren. ‘Een gemeente Land van Cuijk zou ongeveer 80.000 inwoners tellen. Dat is een mooi aantal voor een werkbare gemeente en die richting zal het dus op moeten. Gemeenten als Grave kunnen niet opboksen tegen de grotere partners in allerlei samenwerkingsverbanden. Bijvoorbeeld de veiligheidsregio met de brandweer. We zien dat Grave daar ondergesneeuwd wordt door grote gemeenten. Grave kan niet genoeg gewicht in de schaal leggen om aan haar trekken te komen en verliest daardoor bijvoorbeeld haar ladderwagen. Die staat nu zo ver verwijderd dat hij voor Grave vaak te laat zal komen. Gemeenten moeten steeds meer samenwerken bij allerlei taken en Grave wordt te klein om echt mee te tellen. Dat betekent concreet dat schaalvergroting noodzakelijk wordt.’
Scheepswerf grootste miskleun aller tijden
Leurs is het slachtoffer geworden van een integriteitakkefietje. Dat, plus het gegeven dat men het daar in Grave liever niet over wil hebben, prikkelt om hem daarover te bevragen. Hij vertelt dat hij drie keer een poging gewaagd heeft om de integriteit en de betreffende code aan de orde te stellen, maar steeds op dovemansoren gestuit is. Leurs heeft het in dit verband over het gebrek aan openheid en transparantie. ‘Dat is bijvoorbeeld ook aan de hand in de hele geschiedenis van de Scheepswerf, de grootste miskleun aller tijden.’
Bij het vertrek van een toonaangevend politicus hoort ook een politiek testament. Hoe dat luidt? Daar wil Leurs niet te veel over kwijt. Hij is erop aan het broeden en hij wil het graag aanbieden bij zijn afscheid. Waarvan akte… We wachten tot 10 maart en, Leurs kennende, staat het tegelijkertijd op de Keerpuntsite.
Haat-liefdeverhouding
Jacques Leurs. Als politicus en mens is hij een wandelend statement. Zijn optreden is zeker gefocust maar mogelijk op teveel zaken. In de omgang strijden grote sympathie en ergernis om de boventoon. Hij wekt bewondering met zijn onverdroten optimisme en strijdbaarheid maar verliest zich vaak teveel in details om de grote lijnen effectief te kunnen bewaken. Hij heeft veel betekend voor de Graafse politiek maar slaagde er niet genoeg in om zich te ontworstelen aan de status van buitenstaander. Dat ligt aan zijn politieke omgeving maar zeker niet minder aan de plek die hij daarbinnen koos, gekenmerkt door wat je een haat-liefdeverhouding zou kunnen noemen. Hij zette zich af tegen de locale politieke mores, maar kroop er tegelijk te dicht tegenaan om echt afstand te nemen. Het valt niet te loochenen dat hij zijn best gedaan heeft. Hij heeft de benen onder zijn derrière uit gelopen, maar had zich wat meer mogen focussen. Het ging vaak alle kanten op en soms was de franje zo belangrijk dat hij geen oog kon houden op zijn doel. Hoe het ook zij, hij verdient onze waardering en onze dank en persoonlijk ben ik hem erkentelijk voor de spreekbuis die de site van Keerpunt mij geboden heeft voor wat hij mijn columns is gaan noemen. Bedankt!