Gastcolumn Ben Bongaards 91: ♪♫ Suzanne… ♫ Suzanne… ♫♪
Het doet pijn wanneer een fractielid opstapt. Het schrijnt als hij opstapt nadat hij de balans heeft opgemaakt van zijn eigen functioneren en dat van zijn fractie. Hetschrijnt aan weerszijden. Het raadslid heeft gekozen voor de partij als vehikel om zijn doel te bereiken en de partij heeft zich gecommitteerd aan zijn kandidatuur. Ik heb het over VPGrave en het raadslidmaatschap van Frank Stoffer binnen en nu buiten die fractie. Het heeft iets van een huwelijk en in dit kader is het misschienzinnig om de variant van een verstandshuwelijk als beeld te gebruiken. Van echte liefde is er immers vanaf het begin geen sprake geweest bij de samenwerking van PvdA, SP, Groen Links (en D66?) binnen VPGrave; hooguit van een gebundeld eigenbelang. De liefde, soms gevolg van een verstandshuwelijk, heeft nietmogen groeien.
Het ‘verstandshuwelijk’ is op de klippen gelopen. Eén partij in het samenwerkingsverband, de SP, komt tegen het einde van de bestuursperiode tot de ontnuchterende slotsom dat de samenwerking niet gebracht heeft wat zij zich er van voorstelde. Stoffer gebruikt het woningbouwbeleid, het punt dat hem kennelijk het naast aan het hart ligt, om zijn besluit te legitimeren. VPGraveheeft zich daaraan, overigens geheel in de traditie van de plaatselijke PvdA, totaal niets gelegen laten liggen en heeft zich zodoende vervreemd van haar traditionele achterban, de gewone man, die er de dupe van is geworden. Tegelijk heeft ze zich hierdoor losgezongen van de jeugd, bij wie haar toekomst zou moeten liggen. Als je kijkt op de site van VPGrave, zie je dat het SP-smaldeel als enige wel oog voor gehad heeft voor de woningbouw maar zich klaarblijkelijk in de fractie niet heeft kunnen doorzetten.
Zo’n situatie en zo’n besluit kennen, als je het slagveld overziet, alleen maar verliezers. Het restant van de fractie verliest aan legitimatie en, in de politiek heel belangrijk, aan draagvlak, en het fractielid dat opstapt verliest zijn thuisbasis. Als ik dit opschrijf, realiseer ik me dat dit laatste zeer twijfelachtig is. Is het VPGrave gelukt om een politieke thuisbasis te zijn voor alle componenten? Heeft het zich echt ingespannen, is het er echt voor gegaan, om thuisbasis te worden voor links denkend Grave? Is het (voldoende) gefocust geweest op dit doel?
Een steelse blik op de site van de fractie of het samenwerkingsverband volstaat om hier koeien vanvraagtekens bij te zetten. Wat de site laat zien is een winkel die ‘wegens omstandigheden’ gesloten is. Ook het politieke handwerk in de gemeenteraad hobbelt nogal passief aan achter de werkelijkheid waar een linkse fractie nou net het verschil zou moeten maken. Wat je ziet zijn mannetjes die een jaar voor de verkiezingen al druk aan het voorsorteren zijn voor een wethouderschap en daarom liever aanschurken tegen de ‘macht’ dan zich daar kritisch toe te verhouden.
Stoffer gaat weg bij VPGrave. Hij had daarbij twee opties; opstappen en zijn zetel beschikbaar stellen aan de fractie of opstappen uit de fractie en raadslid blijven. Het was aan Stoffer zelf om die afweging te maken. Volgens de grondwet is hij gekozen zonder last ofruggespraak, als raadslid en niet als deel van zijn fractie. Had gekund dat hij bij het afscheid zijn lidmaatschap vanVPGrave zwaarder had laten wegen dan hij nu gedaan heeft maar als je zijn motivatie kent, ligt dat eigenlijk niet voor de hand. Als bovendien zijn fractie het heeft laten gebeuren dat hij niet tot zijn recht heeft kunnen komen als volksvertegenwoordiger, heeft ze weinig argumenten om te appelleren aan zijn solidariteit. Die ontbreekt en dat is zo klaar als een klontje. Nog eens, grondwettelijk gezien ligt de beslissing bij het raadslid Stoffer, omdat hij als Frank Stoffer in de raad gekozen is. Fractiediscipline, de PvdA zweert daarbij, kan alleen maar doorgezet worden zolang er niemand is die het vertikt om die in acht te nemen. Formeel wettelijk helpt daar geenmoedertjelief aan en morele argumenten hebben pas echt kracht als zij gedragen worden door de praktijk van het leven (als fractie).
Het pleit van Suzanne de Zoeten dat Stoffer zijn zetel had moeten teruggeven aan de fractie is heel begrijpelijk; het moreel appel dat ze doet ook; staatsrechtelijk doen ze niet ter zake. VPGrave is het kind van de rekening geworden om geen andere reden dan dat ze het zelf daar op aan heeft laten komen. Het verhaal van Stoffer is immers heel geloofwaardig en herkenbaar voor wie het raadswerk van VPGrave volgt. De legitimatie van zijn beslissing is daarin gelegen.VPGrave en vooral het PvdA-smaldeel daarin zouden er goed aan doen daarin de noodzaak te onderkennen om er te zijn voor de kiezers en niet voor de baantjes.Boontje kwam om zijn loontje.