Ben Litjens: De vrijbuiter en de strijd met de regels.

DE ZAAK LITJENS
Na jaren procederen met meters ordners komt er een oplossing in de zaak Litjens: het conflict tussen de Escharense ondernemer en de gemeente Grave.

De komst van twee nieuwe maar toch al bekende gezichten veranderde veel in de zaak Litjens. Over ruimhartigheid en de Gezond Boeren Verstand-methode.

door Frank Houtappels frank.houtappels@gelderlander.nl

Gipsy heet ze, en ze wacht je op als je de auto uitstapt. Ze loopt met je mee. Naar het kantoor. Daar gaat ze op een bruin matras liggen. Gipsy is de Bordeaux dog van Ben Litjens (63). En ze waakt over het terrein van zijn bedrijf aan de Graafschedijk in Escharen. Net als haar baasje, zegt Bens broer Jan Litjens (65) “t is een goedzak.Maar bijt hem niet in zijn staart.”

Jan Litjens zit in het kantoor van zijn broer, aan de Graafschedijk in Escharen. Hij vertelt alvast over het conflict van zijn broer met de gemeente Grave. Ben komt zo. Is nog even aan het werk. “Sorry. Zo is hij. Alles voor de klant.”

Ja, de broers Ben en Jan lijken op elkaar. Uiterlijk. Maar verschillen zijn er meer. De twee groeien op in Puiflijk, bij Druten. Ze slapen als kind in hetzelfde bed, maar op school en op straat zijn het twee verschillende karakters. Ben repareert brommers, Jan is meer van ’t papier. Het administratieve werk. Ook deze dinsdag is de rolverdeling duidelijk. Jan is van de woorden, Ben van de daden. En nu het even niet op daden aankomt, schikt de jongste zich in zijn rol als degene die de ordners overhandigt.

Ben Litjens heeft sinds 1972 zijn bedrijf in Escharen. En eigenlijk ligt hij al die jaren overhoop met de gemeente Grave. Gedoe over voornamelijk bestemmingsplannen. Sinds anderhalf jaar bemoeit Jan Litjens zich met de zaak. Hij ordende de ordners van zijn broer. Ging op zoek naar ontbrekende stukken. Papieren waarvan Ben Litjens het bestaan nooit kon vermoeden: “Ik dacht, het zal wel goed zijn.”

Tja, zegt zijn broer. “En als je dan niet alert bent, niet met een loep kijkt, ben je al snel de pineut.” Bijkomend probleem is dat de gemeente en Litjens misschien wel nooit goed naar elkaar geluisterd hebben. “Ik heb een slechte naam daar. Hoe dat komt? Omdat ik overal tegenaan schop. Als ik in m’n recht sta, ga ik ervoor. Ik laat me niet in de hoek duwen.”

Zijn grote broer heeft zich als gemeentesecretaris nooit met het conflict van een andere gemeente willen bemoeien. Maar met zijn komst en die van wethouder Harry Opsteegh veranderde veel.

Neem de onderhandelingstactiek van jan Litjens: “Stel je ruimhartig op. Al voel je je nog zo gepakt, eens moet je wijsheid betrachten en iets afronden.”
En wie wethouder Opsteegh wel eens de hand geschud heeft, weet dat hij zijn afkomst deelt met Litjens. De twee kennen elkaar ambtshalve als agrariërs. “Ik heb nog voor hem gewerkt, vroeger. Het eerste wat hij zei, was: “Kom maar met een voorstel. Dit lossen we met de Gezond Boeren Verstand Methode op”, zegt Litjens.

En dat bord gericht aan Piet Zelissen, zei een van de ambtenaren ook nog, kun je dat niet een weghalen? “Het blokkeerde de onderhandelingen, zei hij.” Zo gezegd , zo gedaan, zegt Litjens. En haalde het bord weg. En toen moet iemand op het stadhuis veelzeggende woorden gesproken hebben, denkt hij hardop: wie zei dat er met Litjens niet te praten viel?

4 vragen over de zaak Litjens

1. Wat is het probleem ook alweer?
Dat begint in 1972. Dan begint Ben Litjens zijn varkensbedrijf. Al snel stelt hij mesttanks beschikbaar voor ander agrariërs. Die tanks staan trouwens aan de overkant van de weg: want de Graafschedijk (de weg tussen Escharen en Gassel) loopt dwars over Litjens’ terrein. Handig als hij is, gaat Litjens ook tractors repareren. Hij gaat erven verharden. Zo groeit zijn bedrijf. Van varkenshouderij tot detailhandel in sierbestrating, tot nou ja, van alles eigenlijjk.

2. Is dat erg?
Op zich niet. De problemen ontstaan met de onduidelijkheid over de officiële bestemming van de grond. Is die bedoeld als landbouwgrond? Voor detailhandel? En wat voor voorschriften horen daarbij? En mag je bijvoorbeeld stenen verkopen of puin sorteren op een plek die een andere bestemming heeft? De gemeente denkt van niet en wil handhaven. Litjens wil ook nog eens uitbreiden. En dat gaat ook niet zomaar. Daar wordt dus al jaren over geprocedeerd.

3. Jarenlang stond er een bord aan de weg, gericht aan burgemeester Piet Zelissen. Wat is dat?
Dat is eigenlijk maar een paragraafje in de hele geschiedenis, maar wel een tastbare. Bij een dienstenveiling in 2004 voor ontwikkelingswerk in Kenia (LOBADE) bood toenmalig burgemeester Piet Zelissen zijn diensten als glazenwasser aan. Litjens bleef bieden tot hij won. Toen Zelissen niet kwam (“dat doe je niet voor iemand die zich niet aan de regels houdt”), zette Litjens een bord aan de weg met de tekst “Pietje, wanneer kom je ramen lappen voor het goede doel? Afspraak is afspraak“. Het was de gemeente eeen doorn in het oog. Later haalde hij het bord weg.

4. Wat is nu eigenlijk de oplossing?
Kort gezegd mag Litjens blijven doen wat hij doet, maar dan alleen aan de zuidkant van de weg. Aan de noordkant komt dan op de plek van de stapels stenen een soort parkje met plas en knotwilgen. Nog niet juichen graag, want de gemeenteraad moet dinsdag 20 april nog instemmen met de voorgestelde oplossing.