Arnold Heertje geeft media praktijkles.
Artikel door fdo1 op 12 augustus 2009.
Kloof tussen burger en politiek.
Rein Zunderdorp, 9 augustus 2009
Vannacht werd Prof. Arnold Heertje geïnterviewd in het live interviewprogramma Napels bij Nacht van de RVU op Radio 1. Het leverde een historisch en educatief belangrijk document op, dat nog jaren op journalistenopleidingen en bij interviewtrainingen gebruikt kan worden als voorbeeld van onbehoorlijke journalistiek en een bewonderenswaardige standvastigheid van de geïnterviewde.
Uit de introductie bleek dat Heertje de uitnodiging eerst had afgeslagen omdat hij geen belangstelling had voor een interview over persoonlijke zaken. In tweede instantie was hij bereid alsnog deel te nemen mits het over algemeen maatschappelijke kwesties zou gaan die hij belangrijk vindt en persoonlijke aspecten buiten de orde zouden blijven. Geweldig, kom daar nog maar eens om tegenwoordig, een uur lang een diepte-interview over maatschappelijke en zeker ook economische kwesties met een interessante en rebelse econoom. Iemand die de inhoud belangrijker vindt dan het publiekelijk oppoetsen van het ego. Ik besloot een deel van mijn nachtrust op te offeren en te blijven luisteren.
Al snel bleek echter dat interviewer Henk van Middelaar niet van plan was zich aan de afspraak te houden. Het begon met onschuldige vragen over de kleinkinderen waarvan de foto’s in Heertjes agenda zaten. Daarna nam Heertje echter resoluut het woord en stuurde het interview langs een reeks inhoudelijke actuele kwesties met als rode draad de dehumanisering van het maatschappelijk en economisch verkeer en alle gevolgen daarvan, inclusief de economische crisis. De interviewer probeerde af en toe de persoonlijke noot te introduceren, zoals bij het vissen naar de aard van de relatie van Heertje als adviseur van protesterende burgers met een burgemeester. De geïnterviewde kapte het behendig af en de interviewer viel stil. Waarop Heertje tevreden en terecht vaststelde: “U bent in de war. Het hele programma is in de war.” En jawel de interviewer gaf toe even van zijn à propos te zijn. Maar toen vond hij het genoeg en via een slim bruggetje (geld maakt niet gelukkig, maar wat betekent geld voor u?) sloeg hij terug: U hebt wel eens een affaire gehad met banken over leningen, hoe kwam u aan zo’n schuld? Even wankelde Heertje als gevolg van de onbeschofte schending van de afspraak, maar hij hernam zich en dat leidde tot samengevat de volgende dialoog: Geïnterviewde: Ik ben niet van plan hierop door te gaan. Ik ben bij de neus genomen. U kunt kiezen: of we stoppen nu en ik ga dan gewoon weg, of we spreken over belangrijke maatschappelijke vraagstukken zoals afgesproken. Interviewer: dat doen we al een half uur! Geïnterviewde: ja, daar gaan we dus gewoon mee door. Ik laat me door niemand beduvelen, ook niet door u! De interviewer koos voor een time out met een door de geïnterviewde aangedragen liedje en hoe toepasselijk: Comme d’habitude.
Dat de interviewer onmogelijk langer dan het half uur naar inhoudelijke argumenten kon luisteren bleek na de muziek. Via de betekenis van de onlangs overleden Michaël Zeeman confronteerde hij Heertje met de dood op jeugdige leeftijd van één van zijn zonen, waarbij hij zich ook nog 10 jaar in de leeftijd vergiste. Hij moest daarvan toch nog altijd last hebben? Heertje hield het kort: Ik wil het in dit gesprek over andere dingen hebben. Die andere dingen kon de interviewer niet bedenken en vroeg toen maar: waar wilt u het graag over hebben? Heertje had ook toen het gesprek met recht kunnen beëindigen, maar koos voor het geheel op eigen kracht uitdragen van zijn boodschap, chapeau! En zo kwamen we op de kloof tussen politiek en burgers en de populariteit van Wilders. Nog eenmaal zet de interviewer de aanval in: het moet voor Heertje met zijn Joodse achtergrond (ja, ondergedoken geweest) toch verschrikkelijk zijn dat opnieuw een bevolkingsgroep tot zondebok wordt gemaakt. Als een volleerd toreador maakt Heertje korte metten met de interviewer: Elke vergelijking van het huidige politieke debat met het lot van de Joden voor en in de Tweede Wereldoorlog is oppervlakkig, misplaatst, historisch onjuist en moreel onaanvaardbaar. Er blijkt maar weer uit dat (het jongere deel van) de samenleving geen benul meer heeft van het lot van het Joodse volk in de Tweede Wereldoorlog. Daarmee kon de interviewer het doen en was het uur om.
Luistert u zelf via uitzending gemist en huiver: